اثرمکمل یاری ید برسطوح سرمی تیروتروپین(TSH) و تیروکسین آزاد( Free T4) در زنان باردارساکن شهر مهاباد (1395-1394)

Abstract

پیش‌زمینه و هدف با توجه به شیوع بالای کمبودید دریافتی در بین زنان ساکن استان آذربایجان غربی اخیراً معاونت بهداشت اقدام به ارائه مکمل حاوی 150µg ید به‌صورت خوراکی جهت استفاده خانم‌های باردار مراجعه‌کننده به مراکز بهداشت برای مراقبت‌های بارداری نموده است. این مطالعه باهدف بررسی اثر مکمل ید بر سطوح FT4 و TSH قبل و بعد از ارائه مکمل ید صورت گرفته است. مواد و روش‌ کار: از مهرماه 1394 لغایت اردیبهشت 95، 49 نفر که به مراکز بهداشتی شهرستان مهاباد جهت دریافت خدمات بارداری مراجعه نموده بودند، وارد مطالعه شدند. زنانی که خود یا خانواده درجه‌یک آن‌ها دارای سابقه هرگونه اختلالات تیروئیدی داشته و یا بیشتر از 6 هفته از سن بارداری آن‌ها گذشته بود، از مطالعه کنار گذاشته شدند. خون‌گیری در هفته‌های 6، 8، 10، 12، 14 و 16 حاملگی قبل از مکمل ید و در هفته‌های 19، 24 و 30 بعد از مکمل ید انجام شد. آزمایشات TSH و Free T4 به روش کمی لومینسانس و با دستگاه Liason انجام گردید. یافته‌ها: میانگین TSH (mIU/L) در سه‌ماهه اول و دوم و سوم بارداری میانگین به ترتیب 898/1، 270/2 و 392/2 بود. میانگین مقادیر سرمی TSH در مرحله قبل از و بعد از دریافت مکمل به ترتیب: 893/1 و 430/2 بود. فراوانی نسبی موارد حد نرمال تیتر سرمی TSH قبل و بعد از دریافت مکمل به ترتیب: 6/80 درصد و 4/71 درصد بود. داده‌های حاصل از آنالیز آماری مجذور کای Chi-Square نشان داد که رابطه‌ی بین دریافت مکمل و فراوانی موارد حد نرمال TSH وجود داشت (0.05> P). در سه‌ماهه اول و دوم و سوم بارداری میانگین FreeT4 (ng/dL) به ترتیب 916/0، 766/0 و 696/0 بود. میانگین مقادیر سرمی Free T4 در مرحله قبل و بعد از دریافت مکمل به ترتیب 867/0 و 718/0 بود. فراوانی نسبی موارد حد نرمال تیتر سرمی Free T4 قبل و بعد از دریافت مکمل به ترتیب 6/78 درصد و 7/83 درصد بود. رابطه‌ی بین دریافت مکمل و فراوانی موارد حد نرمال Free T4 وجود نداشت. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که مکمل یاری با ید که باعث افزایش چشمگیر در مقادیر TSH شد ولی در مقابل میزان FT4 کاهش چشمگیری داشت. فراوانی افراد با TSH و FT4 نرمال قبل و بعد از مکمل یاری به ترتیب 6/80، 4/71 و 6/78، 7/83 بود. کاهش میزان هورمون‌های تیروئید بعد از مکمل یاری ممکن است ناشی از دسترسی ناگهانی به ید (اثر ولف- چیکوف) در مادران باردار با کمبودید که منجر به القای بیوسنتز TSH و کاهش FT4 به‌صورت موقت می‌گردد. ارائه مکانیسمی برای تغییرات هورمون‌های تیروئید بعد از مکمل یاری مستلزم آنالیز پروفیل بقیه هورمون‌های تیروئیدی که خارج از بحث این مقاله است.