طراحی و تعیین روایی و پایایی پرسش‌نامه تاثیر مدل اعتقاد بهداشتی در استفاده کنندگان از دو روش تنظیم خانواده قرص و کاندوم

Abstract

چکیدهپیش زمینه و هدف: ابزارهای سنجش و پرسش‌نامه‌هایی که در تحقیق‌ها بکار گرفته می‌شوند تا از طریق آن‌ها میزان دستیابی به اهداف پژوهش اندازه­گیری شوند، خود باید استاندارد باشند تا با آن‌ها بتوان تاحد ممکن ضمانت نتایج بدست آورده را تضمین نمود. مطالعه حاضر با هدف استانداردسازی و تعیین روایی و پایایی پرسش‌نامه برای سنجش مفاهیم مدل اعتقاد بهداشتی برای گیرندگان خدمت دو روش پیشگیری از بارداری قرص و کاندوم بکار گرفته شده است.مواد و روش‌ها: در این مطالعه با بررسی متون اقدام به جمع‌آوری تعدادی از پرسش‌نامه‌های بکار گرفته شده در تحقیق‌های مربوط به سلامت باروری و تنظیم خانواده که مدل اعتقاد بهداشتی در آن‌ها بکار گرفته شده بود، شد. سپس پرسش‌نامه اولیه تدوین و در مرحله اول اعتبار ظاهری و محتوایی آن با بهره­گیری از Expert opinion ارزیابی شد و در مرحله بعد قابلیت فهم آن توسط مشتری با انجام مطالعه راهنما بر روی ۲۰ نفر انجام شد و در مراحل سوم و چهارم پایایی پرسش‌نامه با بهره‌گیری از روش آزمون-آزمون مجدد و محاسبه معیارهای نمونه‌برداری برای تضمین کیفیت، آلفای کرونباخ با استفاده از نرم‌افزار STATA انجام شد. برای ارایه نمودن نتایج از آمار توصیفی استفاده شد.یافته‌ها: در مرحله اعتباریابی ابزار سه آیتم از پرسش‌نامه کاندوم و چهار آیتم از پرسش‌نامه قرص حذف و پرسش‌نامه‌ها برای ارزیابی قابلیت درک توسط مشتریان در اختیار ۲۰نفر از افراد قرار داده شد که با استفاده از معیارهای تضمین کیفیت حداقل ۸۰درصد سوالات قابل قبول تشخیص داده شدند. پس از انجام اصلاحات لازم، پرسش‌نامه‌ها در اختیار ۳۰ نفر از مشتریان دریافت کننده خدمات قرار داده شد و به فاصله ۱۵ روز مجدداً همین افراد مورد پرسش­گری قرار گرفتند و نتایج برای تضمین کیفیت مورد ارزیابی قرار گرفتند و سوالاتی که دارای نقص بودند اصلاح شده و دوباره پرسش‌نامه بر روی ۳۰ داوطلب دیگر آزمون شد و پس از ۱۵ روز دوباره روی این ۱۵ نفر آزمون شد و نتایج برای تضمین کیفیت مورد ارزیابی قرار گرفتند.بحث و نتیجه گیری: در بیشتر مطالعات، تهیه ابزار استاندارد برای انجام مطالعه یکی از اساسی‌ترین اقدامات برای انجام بررسی است. این امر باتوجه به حساسیت موجود در اغلب موارد نیازمند زمانی طولانی برای طی مراحل استانداردسازی است. ولی با مرور دقیق مستندات و تجربیات انجام شده و بهره­گیری از ابزاری که پایایی و روایی آن‌ها پیش از این تایید شده است، این زمان قابل کوتاه‌تر شدن است. نتایج این مطالعه نشانگر روایی و پایایی قابل قبول پرسش‌نامه طراحی شده در سنجش اجزا مدل اعتقاد بهداشتی برای خدمات تنظیم خانواده است.مجله پزشکی ارومیه، دوره بیست و یکم، شماره‌ پنجم، ص 390-382، بهمن و اسفند 1389