بررسی میزان و نحوه انتقال سیانور به شاخه راست رودخانه ساروق تکاب و پهنه بندی نتایج حاصله توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

Abstract

پیش زمینه و هدف: شاخه راست ساروق مهم‌ترین رودخانه شهرستان تکاب می‌باشد که در پایین دست کارخانه‌های استحصال طلای موجود واقع شده است. سیانور نشتی از سدهای باطله این کارخانه‌ها می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت رودخانه باشد. این مطالعه با هدف بررسی میزان و نحوه انتقال سیانور به رودخانه انجام شده است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، سیانید کل به همراه پارامترهایی چون اکسیژن محلول آب، pH ، کدورت، دما، کل جامدات محلول، هدایت الکتریکی آب، نیترات، آمونیاک و سدیم در 5 ایستگاه مستقر در طول رودخانه به طور ماهیانه طی فصول بهار و تابستان 1390 اندازه‌گیری شدند. غلظت سیانید در ایستگاه‌ها مشخص و مقادیر آن با استانداردها ( mgl-1 07/0) مقایسه گردید. محل نشتی سیانور به رودخانه شناسایی و تغییرات غلظت سیانید در طول رودخانه بررسی شد. پهنه بندی غلظت سیانید موجود در رودخانه در ایستگاه‌های مورد بررسی با استفاده از نرم‌افزار ARC GIS9.3 انجام شد. یافته‌ها: مقدار سیانور در ایستگاه‌های بالا دست کارخانه‌ها پایین‌تر از حد تشخیص ( mgl-1 002/0) بود درحالی‌که بیشترین غلظت سیانید ( mgl-1 28/0) و سدیم ( mgl-1 93/74) در ایستگاه C (پایین‌تر از کارخانه پارس کانی) مشاهده گردید. غلظت سیانور در ایستگاه D (پایین‌تر از کارخانه پویا زرکان) افت ناگهانی داشت. میانگین غلظت سیانور رودخانه در فصل پرآبی نسبت به فصل کم آبی بالاتر بود. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج بدست آمده ریزش‌های جوی می‌تواند باعث سرریز شدن محتویات سد باطله پارس‌کانی به رودخانه شود. نتایج این مطالعه نشان داد که میزان سیانور آب رودخانه در نزدیکی کارخانه‌های استحصال طلا بالاتر از حد استاندارد بوده و کنترل نشتی آن ضروری است.