مقایسه اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراقشری مغز (tDCS) و نوروفیدبک بر روی ولع مصرف مواد در افراد سوء مصرف کننده مواد

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: : اعتیاد یک بیماری روان‌پزشکی مزمن می‌باشد که در بسیاری از جوامع ازجمله جامعه ایران در حال گسترش است و به مهم‌ترین بحران جوامع تبدیل شده است. هدف از این مطالعه مقایسه اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراقشری مغز (tDCS) و نوروفیدبک بر میزان ولع مصرف سوءمصرف‌کنندگان مواد می‌باشد. مواد و روش‌ کار: این پژوهش یک مطالعه آزمایشی همراه با گمارش تصادفی آزمودنی‌ها در گروه‌های آزمایش و گواه به همراه پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعه آماری شامل کلیه بیماران وابسته به مواد افیونی مراجعه‌کننده به مراکز متادون درمانی در شهرستان میاندوآب در سال 1396 بودند که از بین آن‌ها 60 نفر که شرایط لازم برای ورود به پژوهش را داشتند با روش نمونه‌گیری تصادفی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و پس از پاسخ‌دهی به پرسشنامه ولع مصرف مواد، به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش tDCS (20 نفر)، نوروفیدبک (20 نفر) و یک گروه گواه (20 نفر) جای گرفتند. ابزارهای به‌کاررفته در این پژوهش پرسشنامه ولع مصرف فرانکن و همکاران (2002) بود. جلسات درمانی تحریک الکتریکی مستقیم فراقشری (tDCS) شامل 20 دقیقه تحریک آندی ناحیه F3 و تحریک کاتدی ناحیه F4 با شدت‌جریان 2 میلی‌آمپر بود. همچنین جلسات درمانی نوروفیدبک شامل 20 جلسه بود که هر جلسه به مدت 30 دقیقه اجرا گردید. سپس هر سه گروه بار دیگر به پرسشنامه‌های فوق پاسخ دادند. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد که بین سه گروه در میزان ولع مصرف در مرحله پس‌آزمون تفاوت معنی‌داری وجود دارد. همچنین تحلیل داده‌ها نشان داد که روش درمانی tDCS در مقایسه با نوروفیدبک در کاهش میزان ولع مصرف در مرحله پس‌آزمون مؤثرتر بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که نوروفیدبک و به‌ویژه تحریک الکتریکی مستقیم فراقشری مغز (tDCS) می‌توانند موجب کاهش ولع مصرف در سوءمصرف‌کنندگان مواد شوند. لذا به درمانگران پیشنهاد می‌گردد از تحریک الکتریکی مستقیم فراقشری مغز (tDCS) و نوروفیدبک برای درمان افراد معتاد استفاده کنند