اثرنانوذرات ‌اکسید روی بربه‌خاطرآوری حافظه، سلول‌های هرمی ناحیه‌ی C‌A1 هیپوکامپ و برخی فاکتورهای استرس اکسیداتیو در سرم خون رت‌های نر نژاد ویستار

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: نانو ذرات اکسید روی به‌دلیل اندازه‌ی نانو از سدخونی- مغزی عبور کرده و وارد سلول‌های مغز می‌شوند و اثرات مخربی بر بخش‌های مختلف سیستم عصبی دارند. در مطالعه حاضر اثر ان استیل سیستئین بر به‌خاطرآوری حافظه، سلول‌های هرمی ناحیه‌ی CA1 هیپوکامپ و برخی فاکتورهای استرس اکسیداتیو در سطح سرمی خون موش‌های صحرایی تیمار شده با نانوذرات اکسید روی بررسی شده است. مواد و روش کار: 48 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار شامل 6 گروه: کنترل، گروه‌های نانوذرات اکسید روی (mg/kg 5/2 و 25/1، 1، 5/0) و گروه ان‌استیل‌سیستئین (mg/kg300) به‌همراه نانوذرات اکسید روی (mg/kg25/1). در کلیه‌ی گروه‌ها سالین یا نانوذرات اکسید روی 30 دقیقه قبل از آموزش به‌صورت درون‌صفاقی تزریق شد. در گروه ان‌استیل‌سیستئین به‌همراه نانوذرات اکسید روی، تزریق ان‌استیل‌سیستئین 5 دقیقه قبل از تزریق نانوذرات اکسید روی انجام شد. پس از آزمون رفتاری مغز حیوانات فیکس و تعداد نورون‌های سالم در ناحیه CA1 هیپوکامپ شمارش شد. در گروه‌های کنترل، نانوذرات اکسید روی (mg/kg25/1) و گروه ان‌استیل‌سیستئین (mg/kg‌300) به‌همراه نانوذرات اکسید روی (mg/kg25/1) سطح آنزیم‌های کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز سرم خون اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: تزریق نانوذرات اکسید روی به‌طور معناداری به‌خاطرآوری حافظه و تعداد نورون‌های سالم ناحیه‌ی CA1 را در مقایسه با گروه کنترل کاهش داد (001/0>P). استفاده از ان‌استیل‌سیستئین اثرات ناشی از نانوذرات اکسید روی را بر به‌خاطرآوری، تعداد نورون‌های سالم در ناحیه‌ی CA1 و سطح آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز سرم خون در مقایسه با گروه نانوذرات اکسید روی بهبود بخشید (001/0>P). بحث و نتیجه‌گیری: بنظر می‌رسد نانوذرات اکسید روی از طریق افزایش استرس‌اکسیداتیو سبب کاهش به‌خاطرآوری حافظه و مرگ سلولی در نورون‌های هرمی ناحیه‌ی CA1 می‌شود. ان‌استیل‌سیتئین به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی از طریق کاهش گونه‌های فعال اکسیژن از اثرات مخرب نانوذرات اکسید روی بر حافظه و نورون‌های ناحیه ­CA1 هیپوکامپ جلوگیری می‌نماید.