تأثیر توام و مقایسهای مصرف ویتامین D3 و امپرازول بر جلوگیری از پیشرفت استئوپروز یائسگی در رتهای ماده

Abstract

وقوع یائسگی و کاهش هورمونهای استروئیدی موجب بروز استئوپروز می‌گردد. درمان استئوپروز با هورمونهای استروئیدی مثل استروژن در زنان یائسه منجر به عوارض جانبی مانند سرطان پستان و سیستم تناسلی شده است. از آنجاییکه فعالیت استئوکلاستها جهت برداشت استخوان نیازمند ترشح یونهای H+ و اسیدی نمودن محیط برای جذب استخوان است. امروزه کاربرد مهارکننده‌های پمپ پروتون برای مهار فعالیت استئوکلاستها تحت بررسی است. از طرف دیگر مطالعات اخیر نشان می‌دهد که این مهارکننده‌ها با کاهش جذب کلسیم در روده، می‌توانند خطر بروز شکستگی استخوانها را افزایش دهند. با توجه به شواهد مذکور، فیزیولوژی استئوکلاستها و نحوه اثر ویتامین D‌ بر جذب کلسیم روده، در این پژوهش تأثیر توأم مصرف ویتامین D3 و امپرازول بررسی می‌گردد. مواد و روش ها: 64 رت ماده از نژاد اسپراگ با وزن تقریبی 160 تا 180 گرم انتخاب و به هشت گروه هشت تایی تقسیم شدند یک هفته بعد از عمل اورکتومی درمان گروههای سوم تا هشتم شروع و بمدت 12 هفته ادامه داشت. هنگام نمونه گیری از رتها ابتدا تحت بیهوشی خونگیری و سرم تهیه شد و سپس مهره‌های کمری و استخوانهای فیمر و تیبیای سمت راست رتها جدا و در محلول ثبوتی قرار گرفت. میزان آلکالین فسفاتاز و کلسیم سرم اندازه‌گیری شد. میزان مقاومت تنه استخوانهای فیمر در برابر شکستگی اندازه‌گیری گردید. از تنه مهره‌های L3 و انتهای استخوانهای تیبیا اسلاید بافتی تهیه گردید و تراکم حجمی تیغه‌های استخوانی تنه مهره‌های L3 نمونه‌ها با روش استریولوژیک اندازه گرفته شد. تعداد استئوکلاستها در اسلایدهای تیبیا بصورت تصادفی اندازه‌گیری شد و با استفاده از اصل ارشمیدوس چگالی مهره‌های L4 تعیین گردید.میانگین داده‌ها با نرم‌افراز Spss12 بررسی و مقایسه شدند. برای مقایسه میانگین آلکالین فسفاتاز، کلسیم سرم، چگالی مهره‌های L4 و میزان مقاومت تنه استخوانهای فیمر در برابر شکستگی از آنالیز واریانس و تست گیمزهاول و برای مقایسه میانگین تراکم حجمی تیغه‌های استخوانی و تعداد استئوکلاستها از آزمون من‌ویتنی با 0.05 < P استفاده شد. یافته ها: اورکتومی بعد از 12 هفته باعث بروز استئوپروز شدید در رتهای یائسه گروه دوم و هفتم گردید.گروههای اول (نرمال) ، سوم، چهارم، ششم و هشتم هیچگونه پوکی استخوانی را نشان ندادند و رتهای گروه پنجم بمیزان کمی دچار استئوپروز گردیدند. بحث و نتیجه گیری: مصرف ویتامین D و تا انداز‌ه زیادی DMSO از بروز و پیشرفت استئوپروز جلوگیری می‌کند. مصرف امپرازول نمی‌تواند از بروز استئوپروز جلوگیری نماید ولی در صورتیکه با دوز مناسبی از ویتامین D همراه گردد از بروز و پیشرفت استئوپروز جلوگیری می‌کند.