بررسی مقدار فلزات سنگین کادمیوم، سرب، کروم و نیکل در ماهیان پرورشی شهرستان خرم آباد در بهار و تابستان سال 1385

Abstract

مقدمه: استفاده از منابع خوراکی آبزی به ویژه ماهیان به عنوان بخشی از منابع پروتئینی ، به دلیل نیاز روز افزون انسان به غذا، در حال افزایش است. مطابق آمارهای موجود، مصرف سرانه آبزیان در جهان از 3/14 کیلوگرم در سال 1994 به بیش از 75/15 کیلوگرم در سال 1997 افزایش یافته است. مصرف آبزیان در ایران از کمتر از 1 کیلوگرم در سال 1357 به 57/4 کیلوگرم در سال 1375 افزایش یافته است. بنابراین به موازات افزایش مصرف این منابع، اهمیّت بهداشتی و سلامتی ماهیان نیز، بیشتر می گردد که در این میان فلزات سنگین به علت فرایند بیولوژیکی و تجمع زیستی، تشخیص و اندازه گیری اهمیت زیادی دارند. در این مطالعه توصیفی مقطعی مقدار فلزات سنگین کادمیوم، سرب، کروم و نیکل در ماهیان پرورشی شهرستان خرم آباد در بهار و تابستان سال 1385 مورد بررسی قرار گرفته است . Ø مواد و روش‌ها: به منظور بررسی غلظت فلزات سنگین کادمیوم، کروم، سرب و نیکل ماهیان پرورشی شهر ستان خرم آباد بطور منظم در فواصل زمانی مشخص در طی فصل بهار و تابستان تعداد 240 نمونه از ده محل پرورش ماهی جمع آوری گردید و مقدار فلزات سنگین کادمیوم، کروم، سرب و نیکل موجود در بافت ماهیان پس از عملیات هضم شیمیایی توسط دستگاه جذب اتمی تعیین شد. و نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS و دو آزمون T - Test ت جزیه و تحلیل گردید. در آزمایشهای از مواد شیمیایی با درجه خلوص بسیار زیاد استفاده گردید . Ø یافته‌ها: میانگین غلظت سرب، کروم، کادمیوم ونیکل در بافت ماهیان مورد مطالعه به ترتیب برای محلهای مورد نظر 46/0، 06/0، 053/0 و3/0 میلی گرم بر لیتر بر حسب وزن خشک ماهی بدست آمد. نتایج حاصل از انجام این پژوهش نشان داد که مقدار فلزات سنگین سرب، کادمیوم، کروم و نیکل به ترتیب در 27%، 8%، 3% و 25% نمونه های مورد مطالعه از حداکثر مجاز سازمان بهداشت جهانی کمتر بود . Ø بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که توزیع فلزات سنگین در بافت ماهیان مورد مطالعه بطور تقریباً یکسانی وجود دارد و از نظر آماری اختلاف معنی داری بین غلظت آنها مشاهده نگردید ولی مقادیر این فلزات در ماهیان پرورشی بیشتر از ماهیان دریایی بود. مقایسه مقادیر بدست آمده با استاندارد سازمان بهداشت جهانی نشان داد که مقدار فلزات سنگین سرب، کروم، کادمیوم، و نیکل از حد مجاز سازمان بهداشت جهانی کمتر است .