استخراج وشناسایی ترکیبات مؤثر عصاره هیدروالکلی تاراکساکوم سیریاکوم (قاصدک) و اثر محافظتی آن بر مسمومیت کلیوی ناشی از استامینوفن در موش صحرایی نر

Abstract

مقدمه: گیاهBoiss Taraxacum syriacum از گونه Taraxacum officinalis (قاصدک) است که در طب سنتی برای درمان یرقان و اختلالات کبدی و سنگ صفرا مورد استفاده قرار می گیرد. در تحقیق حاضر اثر محافظتی عصاره هیدروالکلی ریشه گیاهBoiss Taraxacum syriacum (TSBE) در مسمومیت کلیوی ناشی از استامینوفن مورد بررسی قرار گرفت. بحث و نتیجه‌گیری: عصاره هیدروالکلی ریشه گیاه Taraxacum syriacum Boiss در مسمومیت کلیوی ناشی از استامینوفن در موشهای صحرایی تا حدودی نقش محافظتی دارد که به نظر می رسد در این میان نقش ترکیبات فنولی از جمله کارواکرول آن حائز اهمیت است. یافته‌ها: با استفاده از روش ریز استخراج بیست و یک ترکیب مختلف شیمیایی از جمله 1- 1 دی متیل دیبوران، 1 پروپن 3 اتوکسی، 3-5 اکتادین دوآن، نونانال، دکانال، نونانوئیک اسید و کارواکرول در نمونه ریشه گیاه استخراج و شناسایی گردید. کراتینین در TSBE با دوز دویست میلی گرم بر کیلوگرم نسبت به گروه مسموم کاهش معنی دار پیدا کرده بود. در مطالعات هیستوپاتولوژیک نیز، نکروز کلیوی در گروه‌های عصاره (100و200 میلی گرم بر کیلوگرم) کاهش یافته بود. مواد و روش‌ها: استخراج و شناسایی ترکیبات ریشه گیاه با استفاده از روش SPME-GC/MS (Solid Phase Microextraction ) انجام گرفت. در این تحقیق تجربی آزمایشگاهی 30 موش نر بالغ به طور تصادفی پنج گروه تقسیم شدند (6= n). حیوانات در ابتدا با مقادیر مختلف TSBE (50، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم، گاواژ) روزانه به مدت هفت روز پیاپی تیمار شدند، سپس در معرض دوز سمی استامینوفن (APAP) ( 700 میلی گرم بر کیلوگرم داخل صفاقی) قرار گرفتند. در گروه کنترل آب مقطر به مدت هفت روز تجویز شد. در گروه سمی استامینوفن آب مقطر به مدت هفت روز دریافت و در روز هفتم دوز سمی استامینوفن تزریق شد. بیست و چهار ساعت بعد نمونه خونی برای اندازه گیری کراتینین سرمی مجزا گردید و کلیه موش‌ها جدا شده و برای بررسی های هیستوپاتولوژیک در فرمالین ده درصد قرار داده شدند.