بررسی میزان تجمع فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، مس، نیکل و جیوه) در برخی از سبزی‌های کشت‌ شده در شهرستان‌های خرم آباد و الشتر استان لرستان در تابستان 1395

Abstract

مقدمه: سبزیجات قابلیت بالایی در جذب و ذخیره فلزات سنگین دارند و تجمع این مواد در بدن انسان سبب ایجاد عوارض ناگوار می‌شود. لذا هدف از این مطالعه ارزیابی غلظت و آلودگی ناشی از عناصر کادمیوم، سرب، جیوه، مس و نیکل در تره، سیب­زمینی و گوجه‌ فرنگی در برخی از مزارع شهرستان‌های خرم‌آباد و الشتر در تابستان 1395 می ­باشد.

مواد و روش ­ها: در مطالعه حاضر پس از نمونه­ برداری و آماده ­سازی نمونه ­ها، میزان غلظت عناصر توسط دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی اندازه­ گیری شد و برای پردازش و رسم نمودارهای آماری نتایج، از نرم­ افزار SPSS و Excel استفاده گردید. درنهایت نتایج با استانداردهای سازمان بهداشت جهانی مقایسه و توصیه لازم برای مصرف سبزی ­های مورد آزمایش صورت پذیرفت.

یافته ­ها: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که میانگین غلظت فلزات سنگین در نمونه‌های گیاهی، تجمع فلز سرب در تره (252/0)، در گوجه­فرنگی (304/0) و در سیب­زمینی (155/0) و میزان تجمع فلز کادمیوم در تره (147/0)، در گوجه‌ فرنگی (216/0) و در سیب­زمینی (081/0) و میزان تجمع نیکل نیز به ترتیب در تره (98/47)، در گوجه ­فرنگی (612/34) و در سیب­زمینی (04/32) و میزان تجمع مس در تره (149/0) در گوجه­ فرنگی (155/0) و در سیب­زمینی (148/0) میکروگرم بر گرم می ­باشند. در مورد تجمع فلز جیوه پایین بودن و یا فقدان این عنصر در گیاهان مورد آزمایش گزارش گردیده است.

بحث و نتیجه ­گیری: از دلایل بالا بودن فلزات سرب و کادمیوم در قیاس با حد مجاز می‌توان به استفاده بی­رویه کشاورزان از کودهای فسفاته، استفاده از لجن فاضلاب، حشره‌ کش‌ها، قارچ­ کش­ها، استفاده بی­رویه از فضولات حیوانی و زباله‌های شهری و نیز نزدیکی زمین زراعی به جاده نام برد.