بررسی ویژگی‌های ذاتی و مهندسی موثر بر سرعت امواج اولتراسونیک (فراصوت) و ارائه روابط همبستگی مرتبط در سنگ‌های آرژیلیتی-مارنی نئوژن تبریز

Abstract

توسعه شهری تبریز با چالش‌­های زمین­‌شناسی و مهندسی زیادی همراه می‌­باشد؛ چراکه ساخت و سازهای جدید در این شهر، با سنگ‌­های آرژیلیتی- مارنی نئوژن مرتبط هستند که دارای مقاومت مکانیکی و ظرفیت باربری پایین و همچنین تغییرشکل‌­پذیری بالا می‌­باشند. هدف از این مطالعه، تجزیه و تحلیل این سنگ‌­ها، برای تعیین بهترین و کاربردی‌­ترین همبستگی‌های ویژگی‌های پتروگرافی، فیزیکی، مکانیکی با نتایج آزمایش فراصوت است که ممکن است برای تخمین مقاومت فشاری تک محوری (UCS)، سرعت موج فشاری Vp و مدول الاستیسیته E مفید باشد. مطالعه حاضر نشان داد که نمونه‌های آرژیلیتی-مارنی - مارنی، در زمره سنگ‌های بسیار ضعیف تا ضعیف و یا خاک سخت با تغییر شکل‌پذیری بسیار بالا، سرعت موج فشاری و برشی بسیار کم هستند که در رنگ­‌های زرد، سبز زیتونی، خاکستری تا خاکستری تیره و قهوه‌­ای در بیشتر قسمت­‌های شهر رخنمون دارند. در این مطالعه، ویژگی‌­های فیزیکی، کانی­‌شناسی، UCS، E با سرعت امواج لرزه‌­ای دارای روابط خطی معنی‌­داری هستند و همبستگی قوی بین سرعت موج فشاری با مقاومت فشاری تک محوری، پارامترهای مقاومت برشی، محتویات سیمان و ترکیب کانی‌­شناسی در این سنگ­‌ها، وجود دارد. این روابط نشان داد که کانی‌شناسی، تخلخل، دانسیته و شاخص دوام وارفتگی، از جمله پارامترهای بسیار موثر در سرعت امواج لرزه‌­ای هستند و تغییرات، تنوع بافتی و ریزساختاری نمونه‌­های آرژیلیتی- مارنی باعث رفتار مکانیکی متنوع این سنگ­‌ها شده است که تا حدودی غیرقابل پیش­بینی و پیشگیری از خطرات احتمالی است. علاوه بر این نتایج، شاخص­ ترک­‌خوردگی کیفی (IQ) بر اساس سرعت موج P نمونه‌­ها تعیین شد و نمونه‌­ها در رده‌­های بسیار شکاف‌­دار طبقه بندی شدند.