سامانه دیدبانی و بومی سازی مدل متناسب با رصد بحران‌های شهری

Abstract

فعالیت‌های آینده‌پژوهی در جهت ارزیابی بهتر فرصت‌ها و تهدیدها و شناسایی موضوعات پُر اهمیت حال و آینده مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از روش ها و فنون آینده‌پژوهی، دیدبانی است. دیدبانی اصطلاحی است که برای توصیف فرآیندهای سازمان یافته جهت جمع آوری، تحلیل و انتشار اطلاعات با ارزش برای حمایت از تصمیم گیری و جلوگیری از غافلگیری استفاده می شود. مدیریت بحران مقوله‌ای نوپدید در زمینه مقابله با پیامدهای ناشی از آنها است که به منظور رصد و کنترل دقیق آنها می توان از سامانه دیدبانی بهره جُست. هدف اصلی این پژوهش نیز ارائه مدل کارآمد برای مدیریت این بحران‌‌ها است که برای رسیدن به آن اهداف فرعی چون مطالعه تطبیقی انواع مدل‌های دیدبانی و ویژگی ها و شاخصه‌های آنها نیز بررسی گردید. این مقاله با مراجعه به منابع مکتوب اعم از کتاب‌ها، مقاله‌ها و پایان‌نامه‌ها با بهره‌گیری از شیوه اسنادی و کتابخانه‌ای مدل‌های روز دنیا بررسی و یافته‌های حاصل از آن پس از تشریح در پانل خبرگی مورد ارزیابی قرار گرفته و مدل متناسب با حوزه فعالیتی شهرداری تهران شناسایی و بومی سازی گردید. به منظور شناسایی ویژگی ها و شاخصه های کارآمد با حوزه مأموریتی شهرداری تهران مصاحبه ها و نظرات ارائه شده در پانل خبرگی، پیاده سازی و با روش تحلیل محتوا این ویژگی ها تعیین گردید. مدل شناسایی شده در این پژوهش با کسب 114 امتیاز، مدل پویش محیطی بوده که به منظور سنجش اعتبار و روایی آن، مجدد در پانل خبرگان بررسی و با اعمال تغییرات لازم مدل بومی استخراج گردید. هر کدام از سامانه های معرفی شده در این پژوهش بر اساس شرایط و اقتضائات متفاوتی طراحی شده و اختلافات آشکاری با یکدیگر دارند که لازم است متناسب با فعالیت هر سازمان بومی سازی شده تا بالاترین و بهترین کارایی را از خود ارائه دهند.