رابطه سرمایه‌های روان‌شناختی و عمل به باورهای دینی با استرس ادراک‌شده در دانشجویان: نقش تعدیل‌گر خودکنترلی

Abstract

زمینه و هدف: استرس به‌عنوان یک عامل خطر مهم برای سلامت روان در نظر گرفته می‌شود و ادراک بالای استرس می‌تواند منجر به طیف وسیعی از اختلالات روانی گردد. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش تعدیل‌گر خودکنترلی در رابطۀ سرمایه‌های روان‌شناختی و عمل به باورهای دینی با استرس ادراک‌شده انجام شد. روش‌ها: این مطالعه به روش توصیفی-همبستگی انجام شد. جامعۀ آماری شامل تمامی دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان در سال تحصیلی ۱۴۰۱–۱۴۰۰ (۴۱۰۰ نفر) بود که از میان آن‌ها، ۳۰۰ دانشجو به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان پرسش‌نامه‌های سرمایه روان‌شناختی لوتانز (PCQ)، عمل به باورهای دینی گلزاری، خودکنترلی تانجی و مقیاس استرس ادراک‌شدۀ کوهن را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر در نرم‌افزارهای SPSS-24 و AMOS-24 تحلیل شدند. یافته‌ها: رابطۀ سرمایه روان‌شناختی و استرس ادراک‌شده، رابطۀ عمل به باورهای مذهبی و استرس ادراک‌شده و همچنین رابطۀ خودکنترلی و استرس ادراک‌شده، همگی منفی و معنادار بودند (01/0>P). علاوه بر این، ضرایب مسیر بین سرمایه روان‌شناختی و خودکنترلی و بین عمل به باورهای مذهبی و خودکنترلی مثبت و معنادار بودند (01/0>P). همچنین، خودکنترلی نقش میانجی در رابطۀ سرمایه روان‌شناختی و استرس ادراک‌شده و نیز در رابطۀ عمل به باورهای مذهبی و استرس ادراک‌شده داشت. تحلیل تعدیلی نشان داد که خودکنترلی توانست رابطۀ سرمایه روان‌شناختی و عمل به باورهای مذهبی را با استرس ادراک‌شده تعدیل کند. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌ها، ارتقای سرمایه روان‌شناختی و عمل به باورهای دینی و تقویت خودکنترلی در دانشجویان می‌تواند نقشی مؤثر در کاهش استرس و بهبود سلامت روانی آن‌ها ایفا کند. بنابراین، آموزش مهارت‌های خودکنترلی به دانشجویان می‌تواند به‌عنوان یک راهکار کاربردی در کاهش استرس مورد توجه قرار گیرد.