تاثیر عصاره هیدروالکلی رازیانه Foeniculum vulgare بر ایجاد بدشکلی جسم مخطط مغز جنین جوجه

Abstract

زمینه و هدف: بدشکلی جسم مخطط مغز نرهای پرنده می‌تواند رفتارهای جنسی و تولیدمثل را مختل کند. رازیانه (Foeniculum vulgare) از گیاهان دارویی بومی از راسته آپیالس است که دارای ترکیبات فیتواستروژنی می‌باشد. هدف این پژوهش، تعیین اثر عصاره هیدروالکلی رازیانه بر بدشکلی جسم مخطط مغز در جنین جوجه بود. روش‌ها: در این مطالعه تجربی، ۴۸ عدد تخم‌مرغ نطفه‌دار از نژادGallus gallus domesticus تهیه و به گروه‌های کنترل (نر و ماده) و مداخله تقسیم شدند. عصاره رازیانه در روزهای ۵ و ۱۲ انکوباسیون، با استفاده از سرنگ همیلتون و از طریق تکنیک "پنجره‌گذاری"، به مایع آمنیوتیک در گروه ­های مداخله تزریق شد. تزریق در شرایط استریل از بخش قاعده‌ پهن تخم‌مرغ انجام شد و محل تزریق بلافاصله با پارافین مذاب بسته شد. تخم‌مرغ‌ها در دمای ۳۷.۷ تا ۳۸ درجه‌ سانتی‌گراد و رطوبت ۶۵٪ انکوبه شدند. در روز ۱۸ انکوباسیون، مغز جنین‌های نر استخراج شده، در فیکساتور فرمالین ۱۰٪ نمکی تثبیت، سپس پاساژ، قالب‌گیری و برش‌گیری سریال با ضخامت ۷ میکرون انجام شد. برش‌ها با رنگ‌آمیزی آبی تولوئیدین رنگ‌آمیزی شده و جهت مطالعه میکروسکوپی آماده شدند. برش‌ها از ناحیه جلویی-شکمی مغز برای بررسی بدشکلی جسم مخطط تهیه گردید. برای محاسبه حجم هسته مخطط از روش کاوالیه و برای شمارش نورون‌ها از روش دایسکتور استفاده شد. یافته‌ها: در گروه‌های مداخله ماده، حجم و دانسیته نورونی جسم مخطط به‌طور معناداری نسبت به گروه کنترل ماده افزایش یافت (0/0001>P). در مقابل، در گروه‌های مداخله نر، کاهش معناداری در حجم و دانسیته نورونی و همچنین نشانه‌هایی از بدشکلی جسم مخطط مشاهده شد (0/0001>P). نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است که عصاره هیدروالکلی رازیانه، به‌واسطه وجود ترکیبات استروژن‌مانند، می‌تواند در جنس نر سبب بدشکلی و کاهش دانسیته نورونی در جسم مخطط مغز شود. این یافته‌ها نقش بالقوه فیتواستروژن‌ها در اختلالات تکوینی مغز را نشان می‌دهد و اهمیت احتیاط در مصرف ترکیبات گیاهی در دوران جنینی را برجسته می‌سازد.