مقاله علمی – پژوهشی:‌ تحلیل شاخص‌های اقتصادی مزارع پرورش ماهی قزل‌آلا (مورد مطالعه: استان همدان)

Abstract

با توجه به شرایط اقلیمی و بسترهای مناسب همچون وجود رودخانه‌ها و چشمه‌سارهای فراوان در استان همدان، پرورش ماهی می‌تواند جایگاه مهمی در تأمین نیازهای منطقه داشته باشد. ماهی نقش به‌سزایی در تغذیه و سلامت انسان دارد و بخش عمده‌ای از پروتئین حیوانی را تأمین می‌سازد. تحقیق حاضر با هدف تحلیل شاخص‌های اقتصادی مزارع پرورش ماهی قزل آلا در استان همدان انجام شده است. بدین منظور، مزارع تولیدکننده ماهی قزل‏آلا با روش جورسازی به دوگروه تیمار و کنترل تفکیک و داده‏های لازم با استفاده از پرسشنامه در سال 1402 جمع‏آوری شده است. داده‏ها با رویکردی تلفیقی از تحلیل پوششی داده‏ها و شاخص‏های کارایی و اقتصادی و استفاده از نرم‌افزارهای DEAP و SPSS تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان داد که به طور متوسط بهره‏وری عوامل تولید در گروه تیمار 6/5 برابر گروه کنترل بوده و میانگین شکاف بین گروه‌های تیمار و کنترل از نظر کارآیی فنی، تخصیصی و اقتصادی به‌ترتیب 1/8، 2/17 و 5/21 درصد است. همچنین نرخ بازدهی داخلی در گروه تیمار 8/33 درصد و نسبت منفعت به هزینه 8/1 است. این دو شاخص در مزارع کنترل به‌‌ترتیب 8/18 درصد و 2/1 است. بنابراین، با استفاده از توصیه‌های تحقیقاتی و ترویج یافته‏های پژوهشی مراکز تحقیقاتی می‏توان این شکاف را تاحد ممکن کاهش داد و منجر به افزایش بهره‏وری عوامل تولید شد.