بررسی مقایسه اثر عصاره اتانولی سیاه دانه و کلرهگزیدین بر روی استرپتوکوکوس موتانس در شرایط آزمایشگاهی

Abstract

خلاصه: سابقه وهدف: میکروارگانیسم‌های متعددی در تشکیل پلاک میکروبی دهان مشارکت دارند و استرپتوکوکوس موتانس یکی از عوامل مهم در پوسیدگی‌های دندانی است. از دیرباز، استفاده از ترکیبات گیاهی برای کاهش آلودگی‌های حفره دهانی مورد توجه بوده است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی مقایسه‌ای اثر عصاره اتانولی سیاه‌دانه و کلرهگزیدین بر استرپتوکوکوس موتانس در شرایط آزمایشگاهی بود. مواد و روش ها: این مطالعه که به‌ صورت تجربی بر روی سویه استاندارد استرپتوکوکوس موتانس (PTCC1687) انجام شد. عصاره اتانولی سیاه‌دانه به روش خیساندن در اتانول تهیه و خواص ضدباکتریایی آن با روش دیسک‌گذاری در محیط مولر هینتون آگار بررسی گردید. رقت‌های 0.09 تا 50 درصد عصاره بر باکتری اعمال و قطر هاله عدم رشد اندازه‌گیری شد. همچنین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) با روش‌های Microdilution broth و Macrodilution broth تعیین گردید. داده‌های به‌دست‌آمده با آزمون T و نرم‌افزار SPSS نسخه 25 تحلیل شد. یافته ها: میانگین قطر هاله عدم رشد برای عصاره اتانولی سیاه‌دانه و کلرهگزیدین به‌ترتیب 16 و 20 میلی‌متر گزارش شد. براساس نتایج آزمون رقیق‌سازی، عصاره سیاه‌دانه در غلظت 5/12 میلی‌گرم/میلی‌لیتر حداقل اثر مهارکنندگی و در غلظت 25 میلی‌گرم/میلی‌لیتر حداقل اثر کشندگی باکتری را نشان داد. در مقابل، MIC و MBC کلرهگزیدین به‌ترتیب 6/0 و 2/1 میلی‌گرم/میلی‌لیتر بود. آزمون T بیانگر تفاوت معنادار میان قطر هاله عدم رشد سیاه‌دانه و کلرهگزیدین بود. (05/0>P) نتیجه‌گیری: عصاره اتانولی سیاه‌دانه اثر مهاری مثبتی بر استرپتوکوکوس موتانس دارد، اگرچه فعالیت ضد میکروبی آن در مقایسه با کلرهگزیدین محدودتر است.