اثربخشی مداخله فعال‌سازی رفتاری بر افزایش رفتارهای خودمراقبتی و بهزیستی روان‌شناختی سالمندان

Abstract

سابقه و هدف: با توجه به روند رو به رشد جمعیت سالمندان در ایران، مشکلات مربوط به مراقبت و سلامت آنان، پرداختن به درمان‌های روان‌شناختی و موضوعاتی مثل رفتارهای خود مراقبتی و بهزیستی روان‌شناختی از اهمیت گسترده‌ای برخوردار است؛ بنابراین هدف این پژوهش اثربخشی مداخله فعال‌سازی رفتاری برافزایش رفتارهای خود مراقبتی و بهزیستی روان‌شناختی سالمندان بود.

روش بررسی: پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون، گروه کنترل و پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه سالمندان 90-65 سال مراجعه‌کننده به سرای محله شهرک سعیدآباد منطقه 18 تهران در سال 1402-1401 بودند که از این میان 40 نفر به‌عنوان نمونه، با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. داده‌های پژوهش به‌وسیله پرسشنامه بررسی توانایی خود مراقبتی سالمندان همتی مسلک پاک و همکاران (1394) و بهزیستی روان‌شناختی ریف (2002) در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری جمع‌آوری شدند. گروه آزمایش 8 جلسه پروتکل مداخله فعال‌سازی رفتاری کانتر و همکاران (2009) را به‌صورت گروهی دریافت کردند. در پایان داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس تک متغیری (ANCOVA) به کمک نرم‌افزار SPSS-26 تحلیل شدند.

یافته­ها: مداخله فعال‌سازی رفتاری بر رفتارهای خود مراقبتی (18/46=F) و بهزیستی روان‌شناختی (74/54=F) گروه آزمایش تأثیرگذار بود. میزان رفتارهای خود مراقبتی و بهزیستی روان‌شناختی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل به‌طور معناداری افزایش یافت. این نتایج پس از پیگیری دوماهه نیز ماندگار بود (001/0>P).

نتیجه ­گیری: می‌توان نتیجه گرفت که مداخله فعال‌سازی رفتاری می‌تواند به‌عنوان یک روش مداخله‌ای مفید برای افزایش رفتار خود مراقبتی و بهزیستی روان‌شناختی سالمندان مورداستفاده قرار گیرد.