تأثیر محلول‌پاشی آهن، روی و کلسیم در مراحل بلوغ میوه بر بروز و شدت عارضه سفیدشدگی آریل انار (Punica granatum L.)

Abstract

پژوهش حاضر با هدف مقایسه ترکیبات معدنی (غلظت عناصر آهن، روی و کلسیم) و بیوشیمیایی (محتوای آنتوسیانین) انارهای (Punica granatum L.) مبتلا به عارضه سفیدشدگی آریل و سالم رقم ̓ملس ساوه̒ (سال 1401) و بررسی اثر محلول­پاشی عناصر معدنی اشاره‌شده در بروز و شدت عارضه سفیدشدگی آریل (سال 1402) طراحی گردید. در سال 1402، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل (2×3×3) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار و دو مرحله (شروع تشکیل میوه و شروع رسیدگی میوه) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلول­پاشی با سه غلظت سولفات آهن (صفر، دو و چهار در هزار به‌ترتیب F0، F2 و F4)، سه غلظت سولفات روی (صفر، سه و شش در هزار به‌ترتیب Zn0، Zn3 و Zn6) و دو غلظت کلسیم کلرید (صفر و چهار در هزار به‌ترتیب Ca0، و Ca4) بودند. براساس آزمون (38 df=،05/0 t(α=مستقل، به استثناء غلظت Zn، غلظت عناصر Fe، Ca و محتوای آنتوسیانین در میوه­های سالم بیشتر از میوه­های آسیب‌دیده بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که محلول­پاشی با سولفات آهن، سولفات روی و کلسیم کلرید به­صورت جداگانه یا ترکیبی در کاهش وقوع و شدت سفیدشدگی آریل مؤثر بود. از سوی دیگر، تأثیر مشارکت عنصر کلسیم در کاهش بروز عارضه سفیدشدگی آریل قابل ملاحظه و حاکی از اثر هم­افزایی عنصر کلسیم با عناصر آهن و روی بود؛ به­طوری‌که کاربرد همزمانZn -Fe در ترکیب با Ca کارآیی بیشتری نسبت به سایر تیمارها برای کاهش صفات مورد اشاره داشت. ازاین‌رو، به­منظور کاهش همزمان در وقوع و شدت عارضه سفیدشدگی آریل انار، محلول­پاشی با سولفات آهن چهار در هزار -سولفات روی شش یا سه در هزار- کلسیم کلرید چهار در هزار ( Fe4Zn6Ca4 ،Fe4Zn3Ca4) در دو مرحله شروع تشکیل میوه و شروع رسیدگی میوه انار توصیه می­شود.