نقش تشکل های مردم نهاد در مدیریت کارآمد بحران سیل (یک مطالعه کیفی)

Abstract

هدف و زمینه: باتوجه‌به اینکه نقش مشارکت‌های همدلانه مردمی در بحران‌های طبیعی از جمله سیل مشهود است و دولت بدون استفاده از پتانسیل تشکل‌های مردم‌نهاد، هزینه‌های بسیاری را متقبل خواهد شد، هدف پژوهش واکاوی تأثیر درک معنایی و تفسیر تشکل‌های مردم‌نهاد از مشارکت‌های همیارانه شهروندان بر کیفیت امدادرسانی به سیل چابهار است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی و از نظر نوع مطالعه از نوع تحقیقات کیفی مبتنی بر روش داده‌بنیاد است. جامعه آماری شامل کلیه اعضای تشکل‌های مردم‌نهاد مشارکت‌کننده در امدادرسانی بحران سیل در چابهار است. روش نمونه‌گیری هدفمند در دسترس است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش را ۲۵ نفر از این نیروها تشکیل داده‌اند. از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته به‌عنوان ابزار گردآوری داده‌ها استفاده شده است. برای رسیدن به معیار قابلیت اعتماد از سه روش: کنترل یا اعتباریابی توسط اعضا، مقایسه‌های تحلیلی و استفاده از تکنیک ممیزی بهره گرفته شده است. داده‌ها بر طبق رویه مبتنی بر نظریه زمینه‌ای در سه مرحله کدگذاری باز، انتخابی و گزینشی (محوری) تجزیه‌وتحلیل شده‌اند. یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که عواملی از جمله: تشکیل و حمایت از تشکل‌های مردم‌نهاد، کیفیت مدیریت بحران، شفافیت عملکردی، فرهنگ‌سازی رسانه‌ای به‌عنوان شرایط سبب‌ساز، کیفیت و چگونگی اطلاع‌یابی، کیفیت توزیع کالا و خدمات امدادی، کیفیت اعتماد نهادی، تعارضات اجتماعی - فرهنگی به‌عنوان شرایط مداخله‌گر، حمایت‌های مردمی منطقه از گروه‌های امدادی، ساختار فرهنگی، اخلاق حرفه‌ای نیروهای امدادی به‌عنوان شرایط زمینه‌ای، آموزش و اطلاع‌رسانی امدادی، مدیریت عمل‌گرای جهادی - انقلابی، بسترسازی مشارکتی، مدیریت سیلاب و استفاده از ظرفیت‌ها به‌عنوان راهبُردها، ناهماهنگی در مدیریت بحران، سیاست‌های غیرکاربردی، پیامدهای روانی و بی‌اعتمادی نهادی به‌عنوان پیامدها معرفی شده است. نتیجه‌گیری: مشارکت‌های همیارانه در بحران‌های طبیعی از جمله سیل تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که یکی از مهم‌ترین آنها اعتماد شهروندان به نهادها و سازمان‌ها است.