ارائه‌ی راهبردهای مدیریت بحران آتش‌سوزی در بافت‌های فرسودﮤ شهری (مطاﻟﻌﺔ موردی منطقۀ 19 کلانشهر تهران)

Abstract

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، ارائۀ راهبردهایی جهت برنامه‌ریزی مدیریت بحران ناشی از حریق و کاهش آسیب‌پذیری بافت‌های فرسوده با استفاده از AʼWOT و Freeman در منطقۀ 19 شهر تهران است. روش پژوهش: در پژوهش حاضر، از روش AʼWOT که تلفیقی از AHP-SWOT و QSPM می‌باشد استفاده شده است، این روش از نظر موضوع از نوع مطالعات راهبردی و از دیدگاه هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. جامعۀ آماری و حجم نمونه متشکل از 20 نفر خبره در سازمان مدیریت بحران و آتش‌نشانی است و با مصاحبه و طوفان فکری و استفاده از جدول کرجسی ـ مورگان محاسبه صورت گرفته است. با تعیین عوامل داخلی و خارجی، راهبردها شناسایی گردید و مهم‌ترین شاخص‌های هریک از آن‌ها، به صورت سلسله‌مراتبی نوشته شد. در زمینه‌ی ارائه‌ی راهبردهای مدیریت اطفاء حریق با استفاده از استانداردهای بین‌المللی و روش‌های تلفیقی در منطقه 19 شهر تهران و ایستگاه‌های آتش‌نشانی تحت پوشش پژوهش‌های آن‌چنانی انجام نشده است، لذا پژوهش حاضر از این بُعد دارای نوآوری است. یافته‌ها: عملکرد هرکدام از متغیرها با استفاده از نرم‌افزار Expert choice11 بررسی گردید. یافته‌ها نسبت به تابع هدف حاکی از آن است که نقاط قوّت (S) دارای بیشترین حساسیت (50%) با بالاترین امتیاز (0/48) هستند و راهبرد WT دارای بیشترین تغییرات (85%) است. امتیاز نهایی حاصل از ماتریس برنامه‌ریزی عوامل داخلی (IFE) و عوامل خارجی (EFE) نشان می‌دهد که راهبردها از نوع رقابتی است. نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش و جدول ماتریس برنامه‌ریزی راهبردی کمّی QSPM و همچنین ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام راهبردی به ترتیب اولویت زیر قرار گرفتند: 1) راهبرد S1O1 با امتیاز 5/22 اولویت اول، 2) راهبرد S5O5 با امتیاز 5/08، اولویت دوم و 3) راهبرد S2O2 با امتیاز 4/96 در اولویت سوم قرار گرفتند. همچنین نتایج اولویت ماتریس ذی‌نفعان نشان داد که راهبرد تهاجی S5-O5 با امتیاز 107 در اولویت اول قرار گرفت و قابلیت اجرایی پیدا کرد. سایر راهبردها به ترتیب در اولویت‌های بعدی قرار گرفتند: راهبرد تهاجمی S5-O5با امتیاز 107 در اولویت دوم و راهبرد تهاجمی S3-O3 با امتیاز 98 در اولویت سوم.