اثربخشی تکنیک‌های تنظیم هیجانی و ذهن آگاهی مبتنی بر رفتاردرمانی دیالکتیکی در بهبود سوءمصرف مواد و خودزنی در اختلال شخصیت مرزی

Abstract

زمینه و اهداف: خودزنی و سوءمصرف مواد در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می‌تواند منجر به آسیب بسیار جدی به خود و اطرافیان گردد. از این رو هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی درمان ذهن­آگاهی و تنظیم­هیجان مبتنی بر رفتار­درمانی دیالکتیکی بر سوءمصرف مواد و خوددزنی در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بود. روش بررسی: این پژوهش در چهارچوب آزمایش تک موردی از نوع خط پایه چندگانه پلکانی، طی هشت جلسه، هر جلسه به مدت یک ساعت بر روی سه بیمار و با دوره پیگیری یک ماهه صورت گرفت. جامعه آماری در این پژوهش بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بودند که از میان آنها سه نفر با تشخیص اختلال شخصیت مرزی و با توجه به داوطلب بودن و با تطبیق با معیارهای پژوهش به صورت نمونه‌گیری هدفمند و در دسترس انتخاب شده و بر اساس تشخیص روانپزشک و مصاحبه بالینی ساختار یافته وارد پژوهش شدند و به مدت ۸ جلسه رفتاردرمانی دیالکتیکی مبتنی بر تنظیم هیجان و ذهن آگاهی را دریافت کردند. داده‌ها از طریق مقیاس رفتارهای خودزنی از پرسشنامه ارزیابی شخصیت- مقیاس ویژگی‌های مرزی و پرسشنامه رفتارهای پرخطر محمدخانی جمع‌آوری شد. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها با استفاده از نمودار و جدول ویژه طرح‌های تک آزمودنی، نشان داد که به‌دنبال مداخلات ذهن‌آگاهی و تنظیم هیجان مبتنی بر رفتاردرمانی دیالکتیکی، اندازه اثر برای آزمودنی اول در متغیرهای خودزنی و سوء مصرف مواد به ترتیب: ۴.۵۲۶ و ۳.۷۷۹، برای آزمودنی دوم ۶.۲۵۳ و ۶.۷۷۲ و برای آزمودنی سوم ۳.۶۵۱ و ۶.۱۳۴ است. نتیجه‌گیری: این روش درمانی تغییرات معنی‌دار و قابل توجهی به لحاظ آماری در نشانه‌های خودزنی و سوء مصرف مواد در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ایجاد کرده است.