پشه آئدس و تب دنگی در ایران و جهان؛ اهمیت پزشکی، پیشگیری و کنترل

Abstract

تب دنگی ناشی از آربوویرس‌ عمدتاً توسط پشه‌های آئدس منتقل می‌گردد و یک نگرانی مهم بهداشت عمومی ‌در سراسر جهان است. گونه‌های مختلف جنس پشه‌ آئدس که در انتقال ویروس دنگی نقش دارند شامل Aedes aegypti و Aedes albopictus، Aedes cinereus به دلیل توزیع گسترده آن در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری (در بیش از 140 کشور) به عنوان ناقلین کلیدی مطرح هستند و در ایران نیز به ویژه در مناطق جنوبی، جنوب شرقی و شمالی کشور پراکنش دارند. چالش‌های تشخیص تب دنگی شامل تمایز آن از سایر بیماری های تب دار و شناسایی علائم هشداردهنده دنگی شدید در اوایل دوره بیماری است. علائم و نشانه های تب دنگی شامل تب حاد، علائم هشداردهنده تب دنگی شدید و عوارض بالقوه است. سیر بالینی نیز شامل فاز تب، مرحله بحرانی، و مرحله بهبودی است. درک جامع تظاهرات و سیر بالینی، شاخص‌های پیش آگهی، الگوریتم‌های تشخیصی و روش‌های آزمایشگاهی برای تشخیص دقیق، طبقه‌بندی خطر و مدیریت بیماری اهمیت زیادی دارد. همچنین عدم وجود درمان‌های ضد ویروسی اختصاصی یا واکسن‌های ضد تب دنگی، مراقبت‌های حمایتی و درمان علامتی را برای مدیریت این بیماری ضروری می‌سازد. در مطالعه مروری حاضر در مدیریت تب دنگی، از مراقبت‌های حمایتی، مدیریت مایعات، داروهای ضد تب و ضد درد و درمان های ضد ویروسی بحث می‌شود. علاوه بر این، استراتژی‌های درمانی بالقوه آینده بررسی می‌گردد و اهمیت تشخیص زودهنگام و مداخله پزشکی فوری در بهبود پیامد بیماری برجسته می‌شود. همچنین اهداف ایمونولوژیک، پلتفرم‌های واکسن، کارازمایی‌های بالینی و چشم‌اندازهای آینده برای واکسیناسیون تب دنگی توصیف می‌گردد و استراتژی‌های پیشگیری با هدف قرار دادن پشه‌ آئدس و چالش­های پیش رو ارایه می‌شود. به نظر می‌رسد با پذیرش رویکرد جامع و بین رشته‌ای، بتوان راه را برای پیشرفت‌های آینده در پیشگیری و مدیریت تب دنگی در زمینه انتقال پشه‌ آئدس هموار نمود. برای مبارزه با تب دنگی و کاهش بار آن بر جمعیت‌های متاثر در سرتاسر جهان، به تلاش‌های تحقیقاتی مداوم، همکاری های مبتکرانه و آموزش بهداشت عمومی نیاز است.