وضعیت کیفیت خواب و عوامل مرتبط با آن در سالمندان مبتلابه سندرم متابولیک در شهر باغملک ایران

Abstract

زمینه و هدف با افزایش جمعیت سالمندان مبتلابه سندرم متابولیک، کیفیت خواب سالمندان مبتلابه این سندرم، از موضوعات نگران‌کننده است و کمتر به آن پرداخته شده است. هدف پژوهش حاضر تعیین کیفیت خواب و عوامل مرتبط به آن در سالمندان مبتلابه سندرم متابولیک در شهر باغملک بود. روش بررسی مطالعه حاضر توصیفی‌همبستگی از نوع مقطعی بود که طی ماه‌های تیر تا مهر سال 1401 انجام شد. روش نمونه‌گیری در پژوهش حاضر به‌صورت خوشه‌ای چندمرحله ای بود که تعداد 298 نفر از بین سالمندان مبتلابه سندرم متابولیک شهر باغملک به‌صورت تصادفی انتخاب و براساس معیارهای ورود (سن حداقل60 سال، ابتلا به سندرم متابولیک، قدرت شناختی و ارتباطی قابل قبول، عدم بروز سوگ عزیزان در 6 ماه اخیر ، کسب رضایت آگاهانه کتبی) وارد پژوهش شدند. ابزارهای مورداستفاده شامل پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی و پرسش‌نامه کیفیت خواب پیترزبرگ بود. جهت مقایسه گروه‌های مستقل از آزمون‌های تی تست مستقل، آنالیز واریانس و کای‌اسکوئر استفاده شد. در تمام آزمون‌های آماری، مقدار P کمتر از0/05 به‌عنوان سطح معنی‌داری آزمون‌ها لحاظ شد. یافته‌ها به‌طورکلی 298 نفر در این مطالعه شرکت کردند که میانگین سنی آن‌ها 19/7±‌68/65سال بود. تقریباً تمام مبتلایان به سندرم متابولیک دارای قندخون بالا بودند. 86 درصد از آنان مبتلابه وضعیت فشارخون بالا و 73 درصد مبتلابه چربی اضافی در دور کمر بودند. همچنین 44 درصد مبتلایان سطح بالای تری‌گلیسیرید و 33 درصد سطح پایین کلسترول خوب را داشتند. 55 درصد از کل شرکت‌کنندگان دارای کیفیت خواب نامطلوب بودند. در زنان و مردان سالمند، شیوع کیفیت خواب نامطلوب به‌ترتیب 59 و 51 درصد بود. همچنین آزمون‌های آماری نشان دادند بین متغیرهای سن، جنسیت، وضعیت تأهل، ترکیب زندگی و شاخص توده بدنی با کیفیت خواب ارتباط معنی‌داری وجود دارد (0/05>P). نتیجه‌گیری به‌طورکلی می‌توان گفت کیفیت خواب نامطلوب در سالمندان مبتلابه سندرم متابولیک شهر باغملک در ایران قابل‌توجه و بالا می‌باشد و می‌بایست در برنامه‌ریزی‌ها و مداخلات سیاستگذاران این جامعه، گروه‌های سنی بالاتر سالمندان، زنان سالمند، سالمندانی که همسر آن‌ها فوت کرده و تنها زندگی می‌کنند و نیز سالمندان چاق در اولویت بیشتری قرار گیرند. همچنین باتوجه‌به مشخص شدن میزان شیوع قابل‌توجهی شاخص‌های سندرم متابولیک، مداخلات بهداشتی و درمانی بر کنترل یا درمان دیابت، فشارخون بالا و چربی اضافی دور کمر متمرکز شوند. اقدامات پیشگیری مثل آموزش بهداشت خواب و طرح‌های نوتوانی را نیز در این رابطه باید مدنظر قرار داد.