برآورد مستقیم و غیر مستقیم شیوع قلیان و سیگار در بالغین شهر اراک: یک رویکرد مبتنی بر بسط شبکه ای

Abstract

مقدمه و اهداف: روش ­های غیر مستقیم برای برآورد جمعیت­ های پنهان، از اهمیت ویژه برخوردار هستند. هدف مطالعه حاضر، تخمین شیوع مصرف سیگار و قلیان در کلا­ن­شهر اراک به ­صورت مستقیم، و غیر مستقیم بسط شبکه­ ای می باشد. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی بوده که در شهر اراک، انجام پذیرفت. در کل، ۱۶۰۴ فرد در مطالعه شرکت کردند. جهت سنجش شیوع به صورت مستقیم، داده­ های روزانه و هفتگی مصرف سیگار و قلیان جمع آوری گردید. جهت تخمین اندازه افراد مصرف کننده سیگار و قلیان از روش غیر مستقیم بسط شبکه استفاده شد. فاصله اطمینان 95 درصد نیز در نظر گرفته شد. یافته‌ها: 49/9 درصد شرکت کننده‌ها مرد بودند. میانگین سنی مردان 39/8 و زنان 38/7 سال بود. در روش مستقیم، شیوع مصرف سیگار حداقل یک نخ در روز در طی یک­سال گذشته، در زنان و مردان مورد مطالعه (3/0-1/0) 1/8% و (41/9- 34/9) 38/3% گزارش شد. شیوع مصرف قلیان حداقل یک­بار در روز در طول یک ­سال گذشته برای زنان و مردان (1/8- 0/03) 0/9% و (5/7- 2/8) 4/1% محاسبه شد. در روش غیر مستقیم بسط شبکه‌ای در طول یک­ سال اخیر، شیوع مصرف مستمرسیگار در زنان(5/0- 4/3) 4/8% و در مردان(19/9 – 19/6) 19/7% به ­دست آمد . شیوع قلیان در زنان(8/0- 7/8) 7/8% و در مردان(9/9 – 9/7) 9/8% محاسبه گردید. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد شیوع مصرف سیگار و قلیان در کلان­شهر اراک خصوصا در جوانان بالا است. به سیاست­گزاران نظام سلامت پیشنهاد می­ گردد، اقدامات مرتبط با کاهش شیوع مصرف این دو عامل خطر را خصوصا در جوانان در برنامه­ریزی­های سلامت مورد توجه قرار دهند.