مقاله علمی – پژوهشی:‌ مطالعه پراکنش و تراکم (Annelida: Lumbriculidae) Stylodrilus heringianus در مصب رودخانه‌های چشمه‌کیله و سردآبرود مازندران (حوضه جنوبی دریای خزر)

Abstract

این مطالعه به منظور شناسایی، تعیین پراکنش و تراکم کرم کم‌تار Stylodrilus heringianus طی مدت یک ‌سال به صورت دو ماه یکبار، از آبان ماه 1393 لغایت شهریور ماه 1394 انجام شد. در این بررسی میانگین سالانه دمای آب 2/0±2/18 درجه سانتی‌گراد، شوری آب 4/0±7/5 گرم بر لیتر و درصد مواد آلی رسوبات بستر 05/0±29/2 بود. بافت رسوبات بستر در ایستگاه‌های رودخانه‌ای و مصبی رسوبات درشت‌‌دانه ماسه گراولی و در ایستگاه‌های دریایی رسوبات ریز دانه ماسه سیلتی بود. با توجه به مطالعات تاکسونومیک و مورفولوژیک نمونه‌ها و بهره‌گیری از کلیدهای شناسایی معتبر و ارسال عکس نمونه‌ها به افراد متخصص جهت تأیید گونه شناسایی شده، مشخص گردید که نمونه‌ها متعلق به گونه S. heringianus هستند. نتایج حاصل از پراکنش زمانی نشان می‌دهد که بیشترین میانگین تراکم و توده‌زنده این گونه به‌ترتیب در دی ماه (7/23±6/58 تعداد در مترمربع) و اسفند ماه (55±175 میلی‌گرم در مترمربع) و کمترین آن در شهریور ماه (3/4±7/9 تعداد در مترمربع و 7±18 میلی‌گرم در مترمربع) بود. فراوانی و توده‌زنده این گونه در ایستگاه‌های رودخانه‌ای به‌ترتیب (3/17±7/42 تعداد در مترمربع و 3/40±3/113 میلی‌گرم در مترمربع) بود و در ایستگاه‌های مصبی و دریایی مشاهده نشدند. تراکم و توده‌زنده این گونه در رودخانه چشمه‌کیله بیشتر از سردآبرود بود. همبستگی معنی‌داری (05/0P<) بین تراکم و توده‌زنده S. heringianus با عوامل محیطی در آب (دما و شوری) و رسوب (دانه‌بندی و مواد آلی کل) مشاهده گردید. این گونه علاوه بر نقش مهم آن در زنجیره غذایی منابع آبی، به‌ عنوان شاخص زیستی کیفیت آب نیز مطرح است و در صنعت آبزی‌پروری به عنوان غذای زنده مورد استفاده قرار می‌گیرد.