مقاله علمی – پژوهشی:‌ اثر دو شکل معدنی ونانو ذره سلنیوم بر پارامترهای بیوشیمیایی عضله، سرم، دفاع آنتی‌‌اکسیدانی پس از مواجهه با کلرید جیوه در ماهی شانک زرد باله (Acanthopagrus latus)

Abstract

جیوه با تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن و از بین بردن منابع آنتی ‌اکسیدان باعث ایجاد استرس اکسیداتیو می‌شود. مهم‌ترین کاربرد سلنیوم، نقش آن در ساختمان آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی از قبیل گلوتاتیون‌‌ پراکسیداز است و عملکرد آن حذف رادیکال‌های‌‌ آزاد و گونه‌های اکسیژن ‌‌فعال می‌باشد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر آنتی‌اکسیدانتی نانو ذرات سلنیوم و سلنیت سدیم بر پارامترهای بیوشیمیایی و دفاع‌‌آنتی‌‌اکسیدانی در ماهی شانک زرد باله (Acanthopagrus latus) در مواجهه با کلرید جیوه می‌‌باشد. دراین مطالعه تعداد 300 قطعه بچه‌‌ماهی با میانگین وزنی 3±25 گرم در پنج تیمار و با جیره‌‌غذایی سلنیت‌‌سدیم و نانو‌‌ذره‌‌سلنیوم با دو غلظت 1 و 5/1میلی‌‌گرم‌‌ برکیلوگرم به مدت 6 هفته تغذیه‌‌ شدند، سپس به مدت دوهفته در معرض کلریدجیوه با دوز تحت‌‌کشنده قرار گرفتند. در پایان از همه تیمارها نمونه‌های خون و کبد برداشت و فعالیت آنزیم‌‌های کبدی و آنتی‌‌اکسیدانی مورد سنجش قرارگرفتند. نتایج نشان‌‌ دادند که فرم نانوذره‌‌سلنیوم باعث افزایش فعالیت آنزیم‌‌های آنتی‌‌اکسیدانی گلوتاتیون‌‌پراکسیداز و کاتالاز، کاهش محتوای مالون‌‌دی‌‌آلدئید، آسپارتات‌‌آمینو‌‌ترانسفراز و آلکانین‌‌فسفاتاز شد (05/0>p). در طول دوره در معرض گذاری، فرم نانو ذره ‌‌سلنیوم در بالا بردن فعالیت آنزیم‌‌های آنتی‌‌اکسیدانی گلوتاتیون‌‌پراکسیداز و کاتالاز اثر بخش‌‌تر از شکل معدنی‌‌سلنیوم بود. کاهش محتوای ‌‌مالون‌‌دی‌‌آلدئید در کبد ماهیان تغذیه ‌‌شده با نانوذره‌‌ سلنیوم نشان‌‌دهنده کاهش پراکسیداسیون لیپید و کاهش استرس اکسیداتیو بود. فعالیت آنزیم‌‌های آلانین‌‌آمینوترانسفراز، آسپارتات‌‌آمینوترانسفراز و آلکالین‌‌فسفاتاز تحت تاثیر فلز جیوه درگروههای تغذیه شده با سلنیت‌‌سدیم نسبت به گروه‌‌های تغذیه شده با نانو‌‌ذره افزایش بیشتری داشت (05/0>p) و بالارفتن سطح این آنزیم‌ها در خون نشانه آسیب کبدی است. به طورکلی، افزودن نانو‌‌ذره‌‌سلنیوم در جیره غذایی پایه اثر بخشی بهتری از نظر شاخص‌‌های آنتی‌‌اکسیدانی در ماهی‌‌شانک‌‌زرد باله متعاقب مواجهه با کلرید‌‌جیوه داشت.