بررسی فقهی و حقوقی چالش‌های پیوند اعضای مصنوعی و بیوهیبریدی در پرتو تحولات علم پزشکی

Abstract

زمینه و هدف: با توجه به پیشرفت‌های چشمگیر در علم پزشکی و فناوری‌های نوین، استفاده از اعضای مصنوعی و بیوهیبریدی به‌عنوان جایگزین‌های جدید برای اعضای انسانی در درمان بیماری‌ها و بهبود وضعیت بیمارانی که اعضای خود را از دست داده‌اند، مورد توجه قرار گرفته است. هدف این تحقیق، تحلیل فقهی و حقوقی چالش‌های پیوند اعضای مصنوعی و بیوهیبریدی در پرتو تحولات علم پزشکی بود. روش کار: در این تحقیق از روش تحلیل محتوا برای بررسی متون فقهی و حقوقی مرتبط با پیوند اعضای مصنوعی و بیوهیبریدی استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج این مطالعه در بخش حقوقی نشان داد که در اکثر نظام‌های حقوقی، به‌ویژه در حقوق ایران، چالش‌های زیادی در زمینه مالکیت و مسئولیت در مورد اعضای مصنوعی وجود دارد. این چالش‌ها شامل مشکلاتی در زمینه انتقال اعضا، حقوق مالکان و استفاده‌کنندگان و ضمانت اجرایی قوانین است. همچنین، مسأله نقض عملکرد اعضای مصنوعی و مسئولیت‌های حقوقی مرتبط با آن، از جمله مهم‌ترین مسائل مطرح شده است. در بخش فقهی، نتایج نشان داد که بسیاری از فقها با استفاده از اعضای مصنوعی و بیوهیبریدی موافق هستند، اما برخی مسایل مانند طهارت و نجاست اعضای مصنوعی، استفاده از سلول‌های انسانی در تولید اعضای بیوهیبریدی و تأثیر این فناوری‌ها بر هویت انسانی و اخلاق پزشکی، همچنان مورد بحث و تردید است. علاوه بر این، برخی فقها به محدودیت‌های شرعی در مورد استفاده از این فناوری‌ها تأکید دارند، به‌ویژه در مواردی که منجر به تغییرات عمده در ساختار انسانی می‌شود. نتیجه‌گیری: به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که برای استفاده از اعضای مصنوعی و بیوهیبریدی، لازم است که چارچوب‌های فقهی و حقوقی جامع‌تر و به‌روزتری تدوین شود تا به مسائل اخلاقی و قانونی پاسخ داده شود.