نگاهی گذرا به نقش آنزیم ها در تشخیص، پایش و درمان بیماری ها و کاربرد آن ها در روش های آزمایشگاهی پزشکی، ژنتیک و پروتئومیکس

Abstract

از زمانی که بشر زندگی منظمی را در قالب پیدایش تمدن ­های اولیه شروع کرد، آنزیم ­­ها در تهیه فرآورده ­های تخمیری، غذایی و دارویی بصورت تجربی استفاده می ­شدند، بدون آنکه اطلاعاتی از ماهیت آن­ها در دسترس باشد. بیش از یک قرن است که اطلاعاتی از واکنش ­های انجام یافته و ساختمان پروتئینی آنزیم­ ها توسط دانشمندان بدست آمده و روز بروز نگرشی جدیدتر و کاربردی ­تر نسبت به این مولکول­ها بدست می ­آید. این پروتئین­ ها امروزه به عنوان بیومارکر در تشخیص، پایش و درمان بیماری­ ها نقش دارند. نقش آنزیم ­ها به عنوان گیرنده برخی هورمون ­ها و تغییرات کیفی و کمی آن­ها در بروز برخی بیماری­ ها مانند دیابت قندی شناخته شده است. علاوه بر این آنزیم ­ها به عنوان ابزارهای دقیق و اختصاصی در اندازه ­گیری مستقیم آنالیت های بیوشیمیایی، شناسایی فنوتیپ باکتری ­ها، طراحی بیوسنسورها مورد استفاده قرار می­ گیرند. اساس مکانیسم برخی داروها مهار آنزیمی بوده و حتی برخی آنزیم­ ها مستقیما به عنوان دارو کاربرد دارند. در برخی تکنیک ­های ایمونواسی، روش ­های آزمایشگاهی ژنتیک و پروتئومیکس، آنزیم ­ها نقش ارزنده ­ای را ایفا می ­کنند. در زیست فن ­آوری جدید به کمک آنزیم ­ها فرآورده ­های فراوانی تولید و مورد استفاده قرار می­ گیرد. هدف این مقاله مروری، نگاهی به روز و فراگیر به نقش­ های متعدد آنزیم­ ها در زمینه­ های مختلف از تشخیص، پایش و درمان بیماری­ ها تا کاربرد آن­ها در روش­ های آزمایشگاهی پزشکی، ژنتیک و پروتئومیکس و زیست فن ­آوری می­ باشد.