تأثیر رودخانه سیاهرود بر آلودگی سرب و نیترات آب‌های زیرزمینی دشت قائمشهر-جویبار

Abstract

مطالعه فرآیندهای هیدروژئوشیمیایی آبخوان و بررسی دقیق آلاینده‌­های آب­‌زیرزمینی برای کنترل آلودگی و جلوگیری از پیامدهای زیست­‌محیطی آن دارای اهمیت ویژه­‌ای است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر رودخانه سیاهرود بر آلودگی سرب و نیترات آب­‌های زیرزمینی دشت قائمشهر-جویبار است. بدین منظور دو نمونه آب سطحی از رودخانه سیاهرود، قبل و بعد از شهر قائمشهر و 13 نمونه آب­‌زیرزمینی از 13 حلقه چاه، واقع در بستر رودخانه سیاهرود در سه دوره طی سال 1398 تا 1399 برداشت شده است. غلظت یون‌­های نیترات، سرب و اکسیژن محلول نمونه‌­ها در آزمایشگاه شرکت آب منطقه‌­ای مازندران مورد سنجش قرار گرفته است. ارزیابی آلودگی منابع آبی گسترده، بیانگر آن است که تخلیه فاضلاب‌­های شهری، روستایی و صنعتی و زه‌­آب­‌های کشاورزی به رودخانه سیاهرود، باعث افزایش غلظت یون­‌های نیترات و سرب در آب­‌های زیرزمینی شده است. با توجه به جهت جریان آب زیرزمینی و تبادلی که بین رودخانه و آبخوان وجود دارد و تخلیه مستقیم منابع آلاینده به آب سطحی، رودخانه سیاهرود بر آلودگی آب­‌های زیرزمینی دشت قائمشهر در بالادست شهر و برخی از بخش­‌های میانی گستره تأثیرگذار بوده است؛ اما در پایین ­دست شهر، منابع آلاینده به ­صورت مستقیم بر آلودگی آب­زیرزمینی تأثیر می­‌گذارد.