استفاده از شاخص‌های ریسک در روش‌های تأمین آب شرب شهر بیرجند با استفاده از مدل آنتروپی حداکثر در روش میانگین وزنی مرتب‌شده (OWA)

Abstract

اگر کشوری بخواهد با کاروان تمدن و توسعه علمی حرکت کند، ناچار است از منابع طبیعی خود استفاده لازم و مطلوب را بنماید. یکی از منابع بسیار مهم و حیاتی که در زندگی روز مره انسان‌ها و کشورها و تداوم تولیدات نقش فوق العاده دارد، منابع آبی است. اگر از این ماده حیاتی که خداوند به‌صورت مجانی و احیاناً بی‌هزینه در خدمت انسان‌ها قرار داده است، استفاده مطلوب شود، بسیاری از مشکلات کشورها حل خواهد شد. یکی از روش‌های تأمین آب با توجه به مشکلات خشک‌سالی، خصوصاً در مناطق کویری کشور انتقال آب بین حوضه‌ای است. انتقال بین حوضه‌ای آب در صورت بهره‌گیری صحیح، می‌تواند منشأ تغییرات زیادی در حوزه‌های مبدا و مقصد باشد. این مطالعه به بررسی سیستم تامین آب شرب شهر بیرجند با استفاده از شاخص‌های ریسک و مشارکت دانشجویان دکتری متخصص در مهندسی منابع آب به‌عنوان تصمیم‌گیرنده می‌پردازد. در این پژوهش، ابتدا با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه‏ای (به‌اختصار ANP)، معیارهای مرتبط شامل کیفیت آب، عوامل زیست‌محیطی، امنیت اجتماعی، توسعه پایدار، بهره‌برداری، هزینه اجرایی، بهره‌وری آب و تعادل عرضه و تقاضا شناسایی شدند. در ادامه با استفاده از روش میانگین وزنی مرتب‌شده (OWA)، وزن‌دهی به معیارها انجام شد. سپس با استفاده از روش آنتروپی حداکثر در OWA، اهمیت وزن هر یک از معیارها و سپس وزن گزینه‌ها در دو حالت ریسک‌پذیر و ریسک‌گریز مشخص شد. یافته‌ها نشان داد که اتخاذ بهره‌برداری سنتی منطقه‌ای، به‌ویژه جداسازی شبکه توزیع آب شرب و آب بهداشتی با وزن 32/0 در حالت ریسک‌گریز و 41/0 در حالت ریسک‌پذیر و با انحراف نسبی ریسک 11/0 به‌عنوان بهترین گزینه برای تأمین آب شهر بیرجند انتخاب شد. هم‌چنین، ارتقای زیرساخت‌ها و استفاده عقلانی از منابع آب، برای مقابله با چالش‌های پیش رو در منطقه مذکور از گزینه‌های مکمل این مهم به شمار می‌رود.