پیش‌بینی تغییرات برخی متغیرهای اقلیمی دشت جیرفت با استفاده از ریزمقیاس گردانی LARS-WG و خروجی مدل HadCM3 تحت سناریوهای مختلف و شبیه‌سازی الگوی کشت

Abstract

تغییرات آب و هوایی تأثیر قابل توجهی بر تولید جهانی محصولات کشاورزی داشته است. مطالعه تأثیر تغییرات اقلیمی بر تولید محصولات کشاورزی برای اتخاذ تصمیمات پیشگیرانه جهت بهبود کشاورزی بسیار مهم است. هدف پژوهش حاضر شبیه­سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی دشت جیرفت تحت تاثیر سناریوهای مختلف اقلیمی است. بدین منظور در آغاز با استفاده از تحلیل­های رگرسیونی اثر متغیرهای اقلیمی دما و بارش بر عملکرد محصولات پیاز و سیب­زمینی در دوره 1401-1370 بررسی شد. علت انتخاب این دو محصول آن است که سطح زیرکشت بالایی را به خود اختصاص می­دهند و در دو کشت بهاره و پاییزه انجام می­شود. آن‌گاه با استفاده از مدل گردش عمومی HasGEM3 تغییرپذیرهای اقلیم دشت جیرفت تحت سناریوهای سری 5/8، 5/4، 6/2 RCP موجود در جدیدترین گزارش هیئت بین­دولی تغییر اقلیم (گزارش پنجم) برای دوره­های (2045-2011)، (2065-2046)، (2079-2066) و (2099-2080) پیش­بینی شد. در پایان با به­کارگیری رهیافت برنامه­ریزی ریاضی مثبت الگوی کشت منطقه شبیه­سازی و اثرگذاری­های تغییر اقلیم بر الگوی کشت در دوره­های یاد شده بررسی شد. نتایج نشان داد پارامترهای اقلیمی دما و بارش تاثیر معنی­داری بر عملکرد محصولات منتخب دارد. هم­چنین با اعمال پیش­بینی تغییرپذیری­های اقلیم در مدل الگوی کشت همه محصولات منتخب در دوره­های (2045-2011)، (2065-2046)، (2079-2066) و (2099-2080) بر اساس پیش­بینی­های مدل HasGEM3 تحت تاثیر سناریوهای مختلف اقلیمی قرار می­گیرند. با در نظر گرفتن اثرگذاری­های تغییر اقلیم و بهبود بهره­وری محصولات کشاورزی از اثرگذاری­های سوء این پدیده کاست. نتایج این تحقیق‌ می‌تواند در برنامه‌ریزی کشاورزی و توسعه اقتصادی شهرستان جیرفت سودمند باشد.