تبیین تجارب فرایند یاددهی-یادگیری مسئولین دانشگاه علوم پزشکی مازندران در پاندمی کووید-19: چالش‌ها و راهبردها

Abstract

سابقه و هدف: مدت کوتاهی بعد از پیدایش بیماری کوووید-19، سازمان جهانی بهداشت این بیماری را پاندمیک اعلام کرد و به‌دنبال آن در سراسر دنیا چالش‌های متعددی در حیطه آموزش پدید آمد. لذا این مطالعه با هدف تبیین فرایند یاددهی-یادگیری تجارب مسئولین دانشگاه علوم پزشکی مازندران در ایام پاندمی کووید-19 انجام شد. مواد و روش‌ها: مطالعه پژوهشی کیفی حاضر با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا تجمیعی از اردیبهشت تا آذر سال 1402 انجام شد. شرکت‌کنندگان شامل 11 نفر از مسئولین دانشگاه علوم پزشکی مازندران در زمینه فرایند یاددهی و یادگیری بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از مصاحبه انفرادی نیمه ساختاریافته و ارزیابی مستندات حوزه ریاست و معاونت آموزشی دانشگاه جمع‌آوری شدند. برای پرداختن به صحت مطالعه کیفی از چهار معیار اعتبار، تاییدپذیری، قابلیت اطمینان و قابلیت انتقال استفاده شد. اعتبار با مشارکت طولانی مدت و تعامل کافی با شرکت‌کنندگان، جمع‌آوری اطلاعات معتبر و تایید اطلاعات توسط شرکت‌کنندگان ایجاد شد. برای قابلیت اطمینان، بررسی همتا توسط دو کارشناس تحقیقات کیفی انجام شد. آن‌ها صحت فرآیند تحلیل داده‌ها را تایید کردند. هم‌چنین تاییدپذیری از دیدگاه همکاران تیم تحقیقاتی انجام شد. تمام فرآیندهای تحقیق به منظور اطمینان از قابلیت انتقال نتایج، مستند و با جزئیات گزارش شده است. یافته‌ها: در مطالعه حاضر، از ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻏﻨﯽ و عمیق مصاحبه و مستندات ﻣﺸﺎرﮐﺖ‌ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن، 520 ﮐﺪ اوﻟﯿﻪ، اﺳﺘﺨﺮاج ﮔﺮدیﺪ. ﮐﺪﻫﺎ ﭘﺲ از چندین ﺑﺎر ﻣﺮور، ﺧﻼﺻﻪ‌ﺳﺎزی و ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺸﺎﺑﻪ و ﺗﻨﺎﺳﺐ، ﻃﺒﻘﻪ‌ﺑﻨﺪی ﺷﺪﻧﺪ. ﻣﻌﻨﺎی دروﻧﯽ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ و مقایسه ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺎهیتشان ﺑﻪ‌ﺻﻮرت ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ و اﻧﺘﺰاﻋﯽ ﻧﺎﻣﮕﺬاری شدند و در نهایت دو طبقه اصلی"چالش‌ها" و"راهبردها" در فرآیند انتزاع کدها پدید آمدند. طبقه چالش‌ها از سه زیرطبقه فشارهای روانی- اجتماعی، مشکلات تدریس تئوری و مشکلات آموزش بالینی تکامل یافت و هم‌چنین طبقه راهبردها از هشت زیرطبقه راهکارهای بهبود تدریس مجازی دروس تئوری، راهکارهای بهبود تدریس بالینی و عملی، تشکیل گروه‌های مجازی برای دانشجویان و ارتباط تنگاتنگ با آنان، مدیریت زمان حضور فیزیکی دانشجویان و اساتید با توجه به وضعیت پیک‌ها، فراهم کردن تسهیلات برای استفاده دانشجویان از محتوای آموزش مجازی، راهبردهای نوظهور آموزشی، تسهیل مقررات آموزشی براساس اختیارات و فراهم کردن تسهیلات و ملزومات رعایت پروتکل‌ها در آموزش حضوری پدید آمدند. استنتاج: بیماری همه‌گیر کووید-19 چالش‌های مختلفی برای اساتید در تغییر شیوه آموزش و برای دانشجویان در تغییر روش یادگیری آنلاین ایجاد کرد. هم‌چنین نشان داد این چالش‌ها ممکن است فرصت‌هایی را به ارمغان بیاورند. همه‌گیری ما را وادار کرده است که فرآیندهای آموزشی را تغییر دهیم. این یک تجربه یا فرصت جدید برای یادگیری، درک و به‌روزرسانی در مورد نیازهای جدید و شیوه‌های جدید ارائه آموزش پزشکی برای همه ذینفعان می‌باشد و هم‌چنین ممکن است تأثیر طولانی مدت بر مراقبت‌های بهداشتی داشته باشد. ما می‌توانیم از این تجربیات برای بازنگری در سیاست‌های مرتبط به سلامت استفاده کنیم و مستندسازی این تجربیات می‌تواند به ما در مدیریت همه‌گیری‌ها در آینده بیش‌تر کمک کند.