مداخلات ارگونومی در شرکت‌های دانش‌بنیان

Abstract

اهداف: در یک دهه گذشته در ایران بیشترین شیوع درد و ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی در ناحیه گردن و در ناحیه کمر و شانه برای کارمندان اداری گزارش‌شده است. این پژوهش باهدف بررسی تأثیر مداخلات ارگونومی در شرکت‌های دانش‌بنیان بر اختلالات اسکلتی عضلانی، استرس‌های شغلی، کیفیت زندگی کاری و بهره‌وری انجام‌شده است. روش ‌‌‌کار: این پژوهش مطالعه‌ای میدانی با شبه کارآزمایی تصادفی با گروه کنترل است. در این مطالعه مداخله‌ای شرکت‌کنندگان شامل ۳۱۱ پرسنل اداری مداخلات ارگونومی را در دو سطح فردی و مدیریتی دریافت کرده‌اند. متغیرهای موردبررسی شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی، ویژگی‌های شغلی و کیفیت زندگی کاری کارکنان بوده است. پس از اجرای مداخلات ارزیابی‌های در دوره یک، سه و شش ماه تکرار شدند. یافته‌ها: اجرای مداخلات آموزشی ارگونومی فردی، اختلالات را در گردن، شانه راست، شانه چپ، ساعد راست و مچ راست به‌طور معنی‌داری کاهش داد. حمایت اجتماعی نیز در هر سه گروه مداخله افزایش معنی‌داری را نشان می‌دهد. مداخلات بر کیفیت زندگی کاری تأثیر معنی‌داری گذاشته است. تغییرات میانگین کیفیت زندگی کاری برای گروه‌های دوم و سوم در ماه اول رشد معنی‌دار و سپس مشابه با روند گروه کنترل ادامه پیداکرده است. نتیجه‌گیری: اجرای مداخلات آموزشی ارگونومی فردی اختلالات در گردن، شانه‌ها و اندام فوقانی کاهش معنی‌داری یافته ولی مداخلات آموزشی مدیریتی بر اختلالات اسکلتی عضلانی کارکنان تأثیری نداشته است. همچنین اجرای مداخلات هم‌زمان ارگونومی فردی و مدیریتی تأثیر بیشتری بر کاهش اختلالات داشته است. مداخلات مدیریتی و مداخلات توأم سطح کنترل شرکت‌کنندگان و حمایت اجتماعی را افزایش داده است. اجرای برنامه مداخله‌ای ارگونومی چند جزئی تأثیر مداخلات بر سلامتی کارکنان و بهره‌وری را بهبود می‌بخشد.