ارزیابی تخصیص آب به شهر مشهد با استفاده از مدل WEAP: نقش طرح انتقال آب سد چهچهه و قره‌تیکان در تعامل با معاهدات فرامرزی

Abstract

چکیدهمقدمه: در سال‌های اخیر، تامین آب شرب و بهداشت ساکنان کلان شهر مشهد مقدس، به اصلی ترین دغدغه تصمیم‌گیرندگان این حوضه تبدیل شده است. در این راستا، یکی از راه های پیشنهادی برای جبران بخشی از کسری آب مورد نیاز شرب و بهداشت شهر مشهد، طرح انتقال آب از سدهای چهچهه و قره‌تیکان با احداث سازه‌های آبگیر در پایین‌دست این سدها و انتقال آب به سمت تونل انتقال آب سد دوستی و سپس شهر مشهد می‌باشد.روش­: در این مطالعه ابتدا به ارزیابی تغییرات تخصیص آب از محل این دو سد، در بازه زمانی 24 ساله از 1375-76 الی 1400-1399 با در نظرگرفتن نیازهای شرب، کشاورزی، زیست‌محطی و معاهده آبی میان ایران و ترکمنستان با استفاده از مدل تخصیص آب WEAP پرداخته شد. سپس در مرحله دوم ارزیابی تامین نیازهای فوق‌الذکر با استفاده از شاخص درصد تامین‌شدگی مورد بررسی قرار گرفت.یافته ­ها: مطابق با نتایج بدست آمده، انتقال آب مطابق با حدآستانه حجم قابل انتقال عملی و امکان‌پذیر است. اما بایستی توجه نمود تا در طی سال‌های ترسالی نیز هیچگونه بارگذاری اضافی نسبت به شرایط موجود درنظر گرفته نشود تا تامین پایدار آب شرب شهر مشهد از طریق دو سد، صورت گیرد.نتیجه­ گیری: مطابق با نتایج بدست آمده از این تحقیق تحت سناریوهای مورد بررسی و دو برش زمانی پیش و پس از بهره‌برداری از سدها، تامین نیازهای کشاورزی، زیست‌محیطی، پروتکل مرزی و خط انتقال آب شرب به خوبی انجام شده است. همچنین متوسط حجم تحویلی توسط هر دو سد به محل خط انتقال آب، در محدوده حجم قابل انتقال می‌باشد. به‌عبارت دیگر، نتایج شبیه‌سازی نشان می‌دهد، انتقال آب مطابق با حدآستانه حجم قابل انتقال عملی و امکان‌پذیر می‌باشد.