ارزش گذاری آب های زیرزمینی ارزش گذاری آب های زیرزمینی در بهره برداری های کشاورزی (مطالعه موردی برنجکاران شهرستان رامهرمز)

Abstract

بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده آب زیرزمینی در بین بخش های مختلف اقتصادی محسوب می گردد. بهره برداری زیاد از آب های زیرزمینی میزان افت سالانه سطح این آب ها قابل توجه است. بنابراین، محاسبه ارزش اقتصادی هر واحد آب و محاسبه اثر های جانبی برداشت بیش از حد از منابع آب اهمیت بالایی دارد. این مطالعه، به تعیین ارزش اقتصادی آب، حد بهینه استفاده از نهاده آب و اثر تغییر سطح آب های زیرزمینی بر رفاه اجتماعی تولیدکنندگان برنج شهرستان رامهرمز پرداخته شد. به این منظور ابتدا تابع تولید مناسب تخمین زده شد و با استفاده از آن ارزش اقتصادی آب و حد بهینه استفاده از نهاده آب تعیین گردید. آنگاه با تشکیل تابع سود یا رفاه اجتماعی، اثر تغییر در سطح آب های زیرزمینی بر مقدار رفاه اجتماعی تولیدکنندگان تعیین شد. نتایج نشان داد که ارزش اقتصادی آب در منطقه مورد مطالعه به ازای هر مترمکعب 54/649 ریال است. به طوری که ارزش اقتصادی هر واحد آب بیش از هزینه استخراج هر واحد آن است .این اختلاف منجر به برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی و کاهش سطح آب های زیرزمینی و در نهایت کاهش رفاه تولیدکنندگان برنج می گردد. به طوری که اگر سطح آب های زیرزمینی 81/0 متر کاهش یابد، از سود اجتماعی بهره برداران 61/1110257 ریال کاسته می شود. این مطالعه پیشنهاد می کند که علاوه بر سیاست های قیمتی، از راه حل های غیر قیمتی مانند اعمال محدودیت هایی بر میزان استخراج آب، در جهت حفظ سفره های آب زیرزمینی استفاده گردد.