اثربخشی طرحواره درمانی ذهنیت‌مداربر خوردن هیجانی و شاخص تودۀ بدنی زنان چاق دارای اختلال پرخوری

Abstract

مقدمه: مشـکلات هیجانـی و اسـترس ناشـی از آن می‌توانـد به‌عنــوان مقدمـ‌ـه‌ای بــرای پرخــوری محســوب شــوند و حتــی پرخــوری به‌عنــوان یــک مکانیســم تنظیــم هیجــان ناســازگارانه در افـراد دارای اضافـه‌ وزن یـا مبتلا بـه چاقـی مطـرح شـده اسـت. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی ذهنیت‌مداربر خوردن هیجانی و شاخص تودۀ بدنی زنان چاق دارای اختلال پرخوری انجام شد.روش کار: پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون-گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیۀ زنان چاق با اختلال پرخوری دارای پرخوری هیجانی مراجعه‌کننده به کلینیک‌های مشاوره منطقه 2 شــهر تهران در سال 1402 بود. از بین این افراد تعداد 30 نفر به روش نمونه‌گیری در دسـترس و با توجه به ملاکهای ورود و خروج انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس خوردن هیجانی آرنو و شاخص تودۀ بدنی بود. آزمودنی‌های گروه آزمایش طی 20 جلسۀ یک ساعته، تحت مداخلۀ طرحواره درمانی ذهنیت مدارقرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS-26 و آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره و آزمون تعقیبی بن‌فرونی با رعایت مفروضه های آماری انجام شد.نتایج: نتایج حاصل از آزمون کوواریانس چند متغیره نشان داد که بین گروه طرحواره‌ درمانی ذهنیت‌مدار و کنترل در ترکیبی از متغیرهای خوردن هیجانی و شاخص تودۀ بدنی تفاوت معناداری وجود دارد (F=22/41 و P<0/05). همچنین نتایج آزمون تعقیبی بن‌فرونی نشان داد که میانگین گروه دریافت کننده برنامه طرحواره درمانی ذهنیت‌مدار هم در متغیر خوردن هیجانی و هم در متغیر شاخص تودۀ بدنی از میانگین گروه کنترل به‌طور معناداری کوچکتر است (P<0/05).نتیجه‌گیری: با نظر به یافته‌های پژوهش، به‌منظور کمک به مشکل اضافه وزن و خوردن هیجانی زنان چاق دارای اختلال پرخوری، استفاده از طرحواره درمانی ذهنیت‌مدار می‌تواند مثمرثمر باشد.