تبیین درک سالمندان مبتلا به دیابت نوع2 از اطلاع‌درمانی مربوط به خودمراقبتی: یک مطالعه کیفی

Abstract

سابقه و هدف: اطلاع‌درمانی یکی از روش‌های نوینی است که اطلاعات مرتبط با سلامت را در اختیار بیمار قرار می‌دهد. این روش نقش مهمی در توانمندسازی بیمار جهت گرفتن تصمیم‌های آگاهانه درباره سلامت و مشارکت در روند بهبودی فرد ایفا می‌کند. در این باره مطالعه حاضر با هدف تبیین درک سالمندان مبتلا به دیابت نوع 2 از اطلاع‌درمانی مربوط به خودمراقبتی انجام شد. مواد و روش‌‌ها: این مطالعه به صورت کیفی با روش تحلیل محتوا درباره 18 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 که به برخی مراکز تخصصی دیابت در سطح شهر همدان در سال 1403 مراجعه کرده بودند، انجام شد. مشارکت‌کنندگان بر اساس روش نمونه‌گیری مبتنی بر هدف و اشباع محتوا با حداکثر تنوع بر اساس جنسیت، سطح تحصیلات، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال و مدت ابتلا به دیابت از بین بیماران واجد شرایط مطالعه، انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری داده‌ها از روش مصاحبه فردی عمیق نیمه‌ساختارمند استفاده شد. همه مصاحبه‌ها ضبط و سپس دست‌نویس و تایپ‌شده، با نرم‌افزار MAXQDA 2020 تجزیه‌ و تحلیل شدند. یافته‌ها: پس از تحلیل داده‌ها، سه طبقه و سیزده زیرطبقه درباره درون‌مایه کنترل و مدیریت دیابت استخراج شد. طبقات شامل ارتقای رفتارهای خودمراقبتی، افزایش انگیزه فرد نسبت به انجام رفتارهای خودمراقبتی و دسترسی به کانال‌های ارتباطی اطلاع‌درمانی بود. زیرطبقات به‌دست‌آمده شامل توجه به خودمراقبتی جسمی، روحی و روانی، اجتماعی و معنوی، افزایش آگاهی، بهبود نگرش، کنترل بیماری و عوارض آن، کاهش هزینه‌ها، تصمیم‌گیری بهتر و همچنین منابع بین فردی، رسانه‌های سنتی، رسانه‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی بودند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده به نظر می‌رسد اطلاع‌درمانی یکی از روش‌های افزایش انگیزه فرد نسبت به انجام رفتارهای خودمراقبتی و به دنبال آن ارتقای رفتارهای خودمراقبتی است و در نهایت می‌تواند در کنترل و مدیریت بیماری دیابت نوع 2 کمک‌کننده باشد.