ارزیابی خصوصیات مهم رویشی، فنولوژی و میوه‌شناختی 36 ژنوتیپ امیدبخش بادام (Prunus dulcis L.) روی پایه رویشی GN15

Abstract

این پژوهش به‌منظور بررسی خصوصیات رویشی، کمّی و کیفی خشک‌میوه و مغز در 36 رقم و ژنوتیپ امید­بخش بادام (Prunus dulcis L) انجام شد. ارقام و ژنوتیپ­های امیدبخش در یک شرایط محیطی یکسان در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات بادام در منطقه سامان وابسته به مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری روی پایه رویشی 15GN در سال 1397 پیوند و در بهار، تابستان و پاییز 1402 از نظر صفات مهم رویشی، فنولوژیکی، کمّی و کیفی خشک‌میوه و مغز ارزیابی و مقایسه شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که صفات ارتفاع درخت، عرض تاج‌پوشش درخت ، قطر پایه و پیوندک، طول و قطر شاخه و نسبت ارتفاع به طول تاج‌پوشش درخت در ارقام و ژنوتیپ­های مورد بررسی معنی­دار بود. نتایج نشان داد که ارقام و ژنوتیپ­های مورد بررسی از نظر کلیه صفات خشک‌میوه و مغز تفاوت معنی­داری داشتند که نشان‌دهنده وجود تنوع بین ارقام و ژنوتیپ­های مورد بررسی است. براساس نتایج مقایسه میانگین صفات رویشی، بیشترین ارتفاع در ژنوتیپ­های 4GA، 3GA و 35GA، بیشترین عرض تاج‌پوشش درخت در ژنوتیپ­های 5GA، 17GA، 3GA، 20GA، 15GA و 5GA و بیشترین قطر پایه و پیوندک و بیشترین طول و قطر شاخه یک‌ساله در ژنوتیپ 18GA مشاهده شد. بیشترین عملکرد در ژنوتیپ­های 20GA، 16GA و 26GA مشاهده شد. براساس نتایج به‌دست آمده، ارقام و ژنوتیپ­های 5GA، 24GA، 12GA، 9GA و 1GA از نظر صفات خشک‌میوه و مغز برتری نسبی نشان دادند به‌طوری‌که ژنوتیپ 24GA نسبتاً دیرگل، ژنوتیپ­های 1GA و 5GA خیلی دیرگل بودند و گل‌دهی ارقام و ژنوتیپ­های 9GA، 12GA و 24GA روی اسپور و 5GA و 1GA مختلط بود. قطر خشک‌میوه همبستگی مثبت و معنی­داری با وزن خشک‌میوه و طول و قطر مغز (7/0=r) نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد که ژنوتیپ 35GA پیوند شده روی پایه 15GN بیشترین طول، عرض و قطر خشک‌میوه، بیشترین وزن خشک و وزن مغز، رنگ مغز روشن، مغز بدون چروکیدگی، بیشترین درصد مغز و بیشترین نسبت وزن مغز به وزن خشک‌میوه را دارا بود.