اثر تنک شیمیایی و دستی بر خصوصیات بیوشیمیایی میوه خرمای (Phoenix dactylifera L.) رقم ̓خضراوی̒ در طی نمو میوه

Abstract

تنک میوه یکی از عملیات باغی محسوب می‌شود که بر خصوصیات کمّی و کیفی میوه تأثیر می‌گذارد. به‌‌منظور بررسی اثر تنک دستی و شیمیایی بر خصوصیات بیوشیمیایی میوه خرما (Phoenix dactylifera L.) رقم ̓خضراوی̒ در مراحل مختلف رشد‌و‌نمو میوه، آزمایشی در دانشگاه شهید چمران اهواز در سال‌های متوالی ۱۴۰۱ و 140۲ اجرا شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام‌ گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنک دستی (خوشه‌چه) (عدم تنک، حذف ۳۳ و 25 درصد از خوشه‌چه­ها در مرحله کیمری) و تنک شیمیایی (صفر، 50 و ۱۰۰ میلی‌گرم در لیتر نفتالین استیک اسید در مرحله حبابوک) بود. صفات کیفی اندازه­گیری‌ شده شامل درصد مواد جامد محلول کل، pH، درصد اسیدیته کل، شاخص طعم، میزان فعالیت آنتی­اکسیدانی، فنل کل، میزان تانن محلول کل، اسیدآسکوربیک، آنزیم­های پلی­گالاکتروناز، پکتین­متیل­استراز، سلولاز و اینورتاز و درصد قندهای احیاء، غیراحیاء و کل میوه بودند. نتایج این آزمایش نشان ‌داد که تنک دستی و شیمیایی باعث بهبـود ویژگی­های کیفی میوه (میزان فنل کل، تانن محلول کل، اسیدآسکوربیک، فعالیت آنزیم­های پلی­گالاکتروناز، پکتین­متیل­استراز و درصد قندهای احیاء و کل) در مرحله تمار گردیده و همچنین بر شاخص­هایی نظیر مواد جامد محلول کل، pH و آنزیم­های سلولاز و اینورتاز در مراحل خلال و رطب مؤثر بود. نتایج نشان ‌داد که تغییرات صفات کیفی شامل مواد جامد محلول کل، pH، درصد اسیدیته کل، شاخص طعم، آنزیم­های پلی­گالاکتروناز، پکتین­متیل­استراز، سلولاز و اینورتاز و درصد قندهای احیاء و کل تا اواخر دوره رشد (از مرحله کیمری تا تمار) سیر صعودی داشتند. تغییرات روند رشد صفاتی نظیر فنل کل، میزان تانن محلول کل، اسیدآسکوربیک، و درصد قند غیراحیاء از مرحله کیمری تا مرحله تمار روند نزولی داشت. به‌طور کلی نتایج به‌دست آمده نشان داد که تیمار تنک دستی با حذف ۲۵ درصد از تعداد کل خوشه‌چه­ها و تنک شیمیایی با ۱۰۰ میلی‌گرم در لیتر نفتالین استیک اسید، موجب بهبود کیفیت میوه خرما رقم ̓خضراوی̒ گردیده و قابل توصیه به نخل­داران است.