تأثیر کیفیت‌های مختلف نور LED بر شاخص‌های مورفوفیزویولوژیکی گیاه خیار (Cucumis sativus L.)

Abstract

در طی رشد گیاه، کیفیت نور بر بسیاری از شاخص­های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی تأثیر می­گذارد. امروزه استفاده از نور تکمیلی به‌طور قابل توجهی عملکرد محصول و کیفیت آن را در شرایط کمبود نور طبیعی به‌خصوص در فصل­های پاییز و زمستان بهبود می­بخشد. دیودهای ساطع­کننده نور (Light-emitting diode) به‌عنوان منابع نور جایگزین در محیط‌های کشاورزی کنترل‌شده پیشنهاد شده‌اند. در این راستا، پژوهش حاضر به‌منظور بررسی چگونگی تأثیر کیفیت نور بر دانهال­های خیار (Cucumis sativus L.) رقم Officer در شرایط کنترل شده آزمایشگاهی انجام شد. آزمایش در 4 کیفیت متفاوت نور آبی، قرمز، سفید و ترکیبی (آبی+قرمز+سفید) با توانایی فتوسنتزی یکسان بود. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که بین تیمارهای نوری از نظر صفات، ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشک ریشه و وزن تر اندام هوایی تحت تأثیر کیفیت نور قرار گرفت و اختلاف بین آنها در روز­های مختلف پس از کشت معنی‌دار بود. ارتفاع بوته در تیمار نور قرمز و نور آبی در مقایسه با تیمار سفید و تیمار نور ترکیبی (قرمز+آبی+سفید) به‌ترتیب 3/58 و 3/133 درصد افزایش داشت. کمترین ارتفاع بوته در تیمار نور ترکیبی مشاهده شد. این درحالی است که بیشترین وزن تر اندام هوایی در نورهای سفید و آبی، بیشترین سطح برگ در نورهای سفید و قرمز و بیشترین وزن خشک ریشه نیز در نور سفید مشاهد شد. صفات تحت تأثیر قرار گرفته جزء دسته صفاتی هستند که تحت تأثیر هورمون جیبرلین قرار می‌گیرند. به‌طور کلی مشخص گردید که رشد گیاه خیار تحت تأثیر کیفیت­های مختلف نور قرار گرفته است و با توجه به هدف تولید و شرایط موجود می‌توان کیفیت نور مناسب برای کسب حداکثر سرعت رشد گیاه را انتخاب نمود.