تکامل هیدروژئو‌شیمیایی آبخوان دشت ایرانشهر

Abstract

در این تحقیق به بررسی هیدروشیمی و کیفیت منابع آب زیرزمینی در 27 محل از چاه‌های عمیق، نیمه‌عمیق و قنوات‌ در دشت ایرانشهر، استان سیستان و بلوچستان، پرداخته شده است. طبق نتایج و یافته‌های این تحقیق ارتفاع دشت از شرق به غرب کاهش یافته و جهت حرکت آب زیرزمینی از شرق به سمت غرب و تقریباً موازی مسیر رودخانه فصلی منطقه می‌باشد. تاخیر زمانی بین بارش و سطح ایستابی نشان می‌دهد در محدوده شهر ایرانشهر و بمپور و همچنین در چاه‌های مشاهده‌ای دورتر از رودخانه این تاخیر زمانی افزایش یافته است. میزان برداشت از آبخوان در مناطق پایین دست بیشتر از بالادست می باشد. در آب زیرزمینی دشت سه نوع تیپ آب کلروسدیک، بی‌کربنات سدیک و سولفات سدیک مشاهده می‌شود. میزان EC از حدود 649 تا 7047 میکروموس بر سانتیمتر از سمت شرق به غرب منطقه افزایش می‌‌یابد، درحالی‌که میزان pH از شرق به غرب کاهش پیدا می‌کند. هم‌زمان با کاهش سطح تراز آب زیرزمینی در اثر برداشت از آبخوان، روند افزایش هدایت الکتریکی و کاهش کیفیت در آب زیرزمینی اتفاق افتاده است. اکثر نمونه‌های آب زیرزمینی منطقه نسبت به کلسیت و دولومیت فوق اشباع هستند و این کانی‌ها تمایل به ته نشست دارند اما نسبت به انیدریت، ژیپس و هالیت تحت اشباع هستند و آب زیرزمینی تمایل به حل کردن این کانی‌ها دارد. بطور کلی می‌توان گفت که فاکتورهای تاثیرگذار بر کیفیت آب زیرزمینی واحدهای زمین شناسی و برداشت از آبخوان می‌باشد.