تأثیر تمرینات ذهن‌آگاهی بر استرس مادران دارای نوزاد نارس: یک مطالعه نیمه تجربی

Abstract

مقدمه: تولد نوزاد نارس یک عامل تنش زای جدی است که منجر به بروز استرس قابل توجهی در مادران می‌شود و کیفیت زندگی آنها را تهدید می‌نماید. کاهش استرس مادر سبب بهبود کیفیت مراقبت از نوزاد و کسب پیامدهای بهتر خواهد شد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر تمرینات ذهن‌آگاهی بر استرس مادران دارای نوزاد نارس انجام شد. مواد و روش اجرا: این پژوهش یک مطالعه نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل و تخصیص غیر تصادفی نمونه‌ها بود که بر روی 72 مادر دارای نوزاد نارس بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بیمارستان مهدیه تهران انجام شد. مادران گروه مداخله علاوه بر مراقبت‌های روتین هشت جلسه تمرین ذهن‌آگاهی را به صورت جلسات حضوری گروهی و مجازی دریافت کردند. مادران گروه کنترل مداخله جدیدی را دریافت نکردند. جهت جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و مقیاس استرس والدینی مایلز استفاده شد. پرسشنامه ها قبل و یک ماه بعد از مداخله که همزمان با جلسه آخر تمرینات ذهن‌آگاهی بود تکمیل شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSS نسخه 26 و آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی شامل میانگین، انحراف معیار، فراوانی، درصد، کای دو، تی مستقل و تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد. یافته‌ها: قبل از اجرای مداخله، میانگین و انحراف معیار نمره استرس مادران در دو گروه کنترل و آزمون به ترتیب 17/25 ± 88/92 و 25/69 ± 83/48 بود و تفاوت معناداری بین دو گروه وجود نداشت (P> 0.05). پس از مداخله، میانگین و انحراف معیار نمره استرس مادران در دو گروه کنترل و آزمون به ترتیب 13/41 ± 74/15 و 12/23 ± 47/۴3 بود و تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده شد (P< 0.05). نتایج تحلیل کوواریانس تک‌متغیره نشان داد که تمرینات ذهن‌آگاهی سبب کاهش معنادار استرس مادران گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل با اندازه اثر بزرگ شد (P<0.05 , 0.781ηp2=). نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از تمرینات ذهن‌آگاهی می‌تواند مداخله‌ای مؤثر جهت کاهش استرس مادران نوزادان نارس باشد. مدیران پرستاری و مسئولان مراکز بهداشتی درمانی می‌توانند استفاده از تمرینات ذهن‌آگاهی را جهت کاهش استرس والدین در محیط‌های پرتنش همچون بخش مراقبت‌های ویژه مدنظر قرار دهند.