مکانیابی پناهگاه های چند منظوره با تأکید بر اصول پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: شهر اصفهان)

Abstract

زمینه و هدف: در جهان امروز، مبحث پدافند غیرعامل به قدری دارای اهمیت است که کشورهای توسعه‌یافته بخش مهمی از برنامه‌ریزی‌های جامع و ملی خود را به آن اختصاص می‌دهند. در کشورهای در حال توسعه همچون ایران که زیرساخت‌های شهری هنوز در حال احداث است، ضرورت توجه به پدافند غیرعامل شهری برای کاهش حجم خسارات بیشتر مورد توجه است؛ پژوهش حاضر با هدف جانمایی پناهگاه ­های شهری با رویکرد پدافند غیرعامل در سطح شهر اصفهان تدوین شده است. روش: برای پاسخ به سوال پژوهش، 10 شاخص مکان‌یابی پناهگاه­ های شهری در قالب چهار معیار کلی (جمعیتی، عملکردی، کالبدی و طبیعی- محیطی)، انتخاب و با بهره­ گیری از مدل فرآیند تحلیل شبکه­ ای(ANP) ضریب اهمیت معیارها و زیرمعیارها مشخص و ضرایبِ به دست آمده در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در لایه ­های اطلاعاتی تأثیر داده شد. با هم پوشانی آنها، پهنه­ های مستعد جهت ساخت پناهگاه­ های شهری شناسایی شده است. یافته ­ها: نتایج پژوهش نشان می ­دهد از بین معیارهای کلی، دو معیار «جمعیتی» و «عملکردی» به ترتیب با وزن 0/429 و 0/321 و از بین شاخص­ ها، دو شاخص «نزدیکی به مکان­های پرتراکم جمعیتی» و «استقرار در فاصله مناسب از اهداف دشمن» به ترتیب با وزن 0/303 و 0/126 بیشترین ضرایب اهمیت را به خود اختصاص داده­ اند. نتایج حاصل از تحلیل ترکیبی -GIS ANP نشان داد که مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی دارای ظرفیتی مستعد برای احداث پناه­گاه می­ باشد. نوآوری پژوهش: ضرورت بکارگیری اصول و راهبردهای عملیاتی دفاعی غیرعامل باتاکید بر اصل هم­جواری برای مکان­یابی پناهگاه­ های شهری است. نوآوری پژوهش حاضر در شاخص ­های بکارگرفته شده و همچنین محدوده مورد مطالعه می­ باشد.