مروری بر کاربرد فناوری‌های سنجش از دور در مدیریت بحران (با تأکید بر مخاطرات طبیعی)

Abstract

زمینه و هدف امروزه، وقوع مخاطرات با منشأ طبیعی یا انسانی به موضوعی نگران‌کننده در سراسر جهان تبدیل شده است. مخاطرات عمدتاً بدون هشدار رخ می‌دهند و با توجه به شدت، فراوانی و پیچیدگی ممکن است خسارات زیادی برای انسان و دستاوردهای آن به همراه داشته باشند. مقاله حاضر، مروری بر چگونگی استفاده از فناوری‌های سنجش از دور در مدیریت مخاطرات طبیعی ارائه می‌دهد و بر روش‌هایی برای بهبود درک انسان از محیط ساخته‌شده و آسیب‌پذیری آن در برابر مخاطرات طبیعی و همچنین روش‌هایی برای ارزیابی بهتر تأثیر مخاطرات طبیعی بر مناطق شهری متمرکز شده است. روش به‌منظور بررسی کارایی فناوری‌ سنجش از دور در مدیریت مخاطرات، تعدادی از مطالعات موردی مانند زلزله مرمره ترکیه در سال 1999، زلزله بم در سال 2003 و زلزله و سونامی اقیانوس هند در سال 2004 مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و تحلیل نتایج ارائه شده است. در نهایت، این مقاله بحث مختصری درباره جهت‌گیری‌های احتمالی آینده سنجش از دور را در مدیریت مخاطرات ارائه می‌دهد تا پیشرفت‌ها و چالش‌های این فناوری در تحقق کاربرد گسترده‌تر آن در مخاطرات آینده بررسی شود. یافته ها تجزیه‌و‌تحلیل منابع نشان دادند فناوری سنجش از دور، کارایی قابل‌توجهی را در تعیین مقدار خسارت پس از فاجعه، نظارت بر پیشرفت بازیابی و بازسازی پس از فاجعه و توسعه اطلاعات در خصوص زیرساخت‌های شهری آشکار می‌کند. گردآوری یک پایگاه داده جامع و دقیق از زیرساخت‌های حیاتی موجود در مدیریت مخاطرات اضطراری است؛ زیرا یک خط‌پایه برای برآورد میزان واقعی خسارت و تلفات مربوطه پس از وقوع یک رویداد تعیین می‌کند. برآورد خسارت آنی پس از وقوع یک مخاطره طبیعی یا انسانی، فرایند واکنش را آغاز می‌کند و اطلاعاتی در خصوص اولویت‌بندی تلاش‌های امدادی و خسارت اولیه فراهم می‌کند. فناوری‌های مبتنی بر سامانه موقعیت‌یابی جهانی یکی از دلایلی بود که باعث شد تلاش‌های تشخیص میدانی پس از مخاطرات بزرگ به‌طور قابل‌توجهی بهبود یابد. این قابلیت، زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که با سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی ادغام شود. نتیجه گیری در دهه‌های گذشته، فناوری سنجش از دور به‌طور گسترده‌ای برای توضیح میزان تأثیرات ناشی از زلزله، سونامی، طوفان، سیل، آتش‌سوزی جنگلی و حملات تروریستی استفاده شده است. بر اساس یافته‌های تحقیق، نمایان است که به دلیل وجود تصاویر ماهواره‌ای با وضوح مکانی بالا و همچنین در دسترس بودن آن‌ها، فناوری سنجش از دور می‌تواند در تمام جنبه‌های مدیریت بحران مؤثر باشد.