مقاله علمی – پژوهشی:‌ ارزیابی کمی و کیفی آلاینده‌‌های پساب خروجی مزارع پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) در ایستگاه‌های منتخب استان کهگیلویه و بویراحمد

Abstract

به ‌منظور ارزیابی کیفی آلاینده‌‌های پساب خروجی مزارع پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در مزارع منتخب استان کهگیلویه و بویراحمد از پنج مزرعه منفرد طی سال‌های 1401-1400 نمونه‌برداری به‌عمل آمد. شاخص‌‌های فیزیکوشیمیایی آب ( اسیدیته، اکسیژن خواهی بیولوژیک، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی، نیتریت، نیترات، فسفات، مجموع مواد جامد معلق، کل مواد جامد محلول، سختی کل، قلیائیت کل، آهن، اشباعیت اکسیژن)، در هر فصل یکبار از آب ورودی و پساب خروجی (هر تیمار با 3 تکرار) اندازه‌گیری شدند. بر اساس نتایج، دامنه تغییرات pH 5/93-7/29)، اکسیژن خواهی بیولوژیک (6/41-7/56 میلی‌گرم بر لیتر)، آمونیوم (0/319-0 میلی‌گرم بر لیتر)، نیتریت (0/181-0 میلی‌گرم بر لیتر)، نیترات ( 2/19-19/2میلی‌گرم بر لیتر)، فسفات ( 0/1-0/18میلی‌گرم بر لیتر)، قلیائیت کل (238-132)، اکسیژن محلول (3/35-8/11 میلی‌گرم بر لیتر)، هدایت الکتریکی (899-311 میکروزیمنس بر سانتی‌متر)، کل مواد جامد محلول (203/7-607/9) و سختی کل (157/77- 312 میلی‌گرم بر لیتر)، به‌دست آمد. داده‌ها نشان داد که میانگین غلظت پارامترهای آمونیوم، نیتریت، نیترات، فسفات، هدایت الکتریکی و کل مواد جامد محلول در پساب خروجی به علت افزایش سوخت و ساز و تراکم ماهی، غلظت مواد مغذی، داروها و ضدعفونی‌کننده‌های مورد استفاده جهت درمان عفونت و انگل ها، نوسانات جریان آب، شدت و سرعت آب در ایستگاه‌های مختلف در مقایسه با ورودی مزارع افزایش یافته و غلظت اکسیژن در پساب خروجی مزارع به دلیل فعالیت‌های متابولیسمی بیشتر نسبت به ورودی استخرهای پرورشی کاهش یافته است. همچنین به دلیل افزایش مواد آلی و نیترات و فراهم شدن شرایط اکسیداسیون، میزان اکسیژن خواهی زیست شیمیایی (BOD) و اکسیژن خواهی شیمیایی محیط (COD) افزایش یافته و اکسیژن موجود در آب مصرف شده و میزان آن کاهش یافته است.