مقاله علمی – پژوهشی:‌ مقایسه شاخص‌‌های تولیدمثلی بین و درون جمعیت‌‌های مختلف کپور معمولی (Cyprinus carpio)

Abstract

هدف این مطالعه، مقایسه شاخص‌‌های تولیدمثلی مولدین بین و درون (تیمار شاهد و منتخب) چهار جمعیت‌‌ مختلف کپور معمولی با منشاء تاتا مجارستان (TATA)، شمال ایران، چین (RAN) و جنوب ایران (خوزستان) است. تیمار شاهد در هر جمعیت شامل میانگین جمعیت مولدین و تیمار منتخب شامل 30 درصد بالای میانگین (جدای از ماهیان شوتر با رشد بی‌رویه و خارج از نرم جامعه) جهت محاسبه پیشرفت ژنتیکی در نظر گرفته شد. شاخص‌‌های تولیدمثلی نر و ماده به‌ترتیب با ارزیابی کیفیت اسپرم (اسپرماتوکریت، تراکم اسپرم، درصد تحرک و طول دوره تحرک اسپرم) و با اندازه‌گیری هم‌‌آوری کاری و نسبی، قطر تخمک و تخم آب کشیده، نرخ لقاح و تفریخ، نرخ بازماندگی لارو و اندازه لارو پس از خروج از تخم بررسی شد. نتایج نشان داد که با وجود هم‌‌آوری بالا در جمعیت جنوب ایران، کمترین اندازه قطر تخم و نرخ بازماندگی لارو در این جمعیت دیده شد (05/0p<). اگرچه جمعیت با منشأ چین (شاهد و منتخب) دارای کمترین حجم اسپرم استحصالی، کمترین تراکم اسپرم در هر میلی لیتر و کمترین درصد اسپرماتوکریت بین جمعیت‌‌های مختلف بود، اما تیمار منتخب بیشترین درصد اسپرم متحرک و مدت زمان تحرک تا ایستایی کامل را از آن خود کرده بود که منجر به بیشترین درصد لقاح متعلق به این جمعیت گردید (05/0p<). بیشترین نرخ بازماندگی 24 ساعت پس از تفریخ در جمعیت‌‌های با منشاء چین (شاهد و منتخب) و شمال ایران شاهد و کمترین آن در جمعیت تاتا (شاهد و منتخب)، شمال ایران-منتخب و جنوب ایران مشاهده شد (05/0p<). بالاترین نرخ بازماندگی لارو 72 ساعت پس از تفریخ در جمعیت چینی شاهد دیده می‌‌شود، هرچند تفاوت معنی‌‌داری با جمعیت‌‌های شمال ایران (شاهد و منتخب) و تاتا-شاهد ندارد. اما اختلاف آن با جمعیت‌‌های جنوب ایران، تاتا-منتخب و منشأ چین-منتخب معنی‌‌دار است (05/0p<). اندازه لارو در جمعیت تاتا منتخب و شمال ایران شاهد و جنوب ایران منتخب کوچکتر از سایر جمعیت‌‌هاست (05/0p<). اندازه لارو در جمعیت شمال ایران بین تیمار شاهد و منتخب تفاوت معنی‌‌داری ندارد، اما در جمعیت چینی و تاتا به‌‌ طور معنی‌‌داری در شاهد بیشتر از منتخب است. یافته‌ها نشان داد که انتخاب مولدین بزرگ‌تر بر شاخص‌‌های تولیدمثل درون جمعیت‌‌ها و میزان بقاء لاروی در نسل F1 تأثیری نداشت. با این‌حال، اندازه لارو را بهبود بخشید. جمعیت چینی و شمال ایران به‌ترتیب در شاخص‌های تولیدمثلی جنس نر و ماده دارای بهترین عملکرد بودند و شاید ارزش آن را داشته باشد که دورگه‌‌گیری بین این دو جمعیت مطالعه شود.