مقاله علمی – پژوهشی:‌ استفاده از تجربه تاثیرات کووید-19 بر فعالیت‌های شیلاتی برای پیشگیری از آسیب‌های مشابه آتی، در ایران

Abstract

بیماری کووید-19 باعث مواجهه میلیون‌ها نفر در جهان با بحران تأمین غذا گردید. این تحقیق با هدف بررسی میزان تاثیرگذاری شیوع این بیماری بر فعالیت‌های شیلاتی کشور ما به عنوان یکی از شاخه‌های تأمین غذا برنامه‌ریزی و اجرا شد. عملیات جمع‌آوری و گردآوری داده‌های پژوهش از طریق: (1) طراحی پرسشنامه‌های عمومی و اختصاصی، توزیع آن در سراسر کشور و تکمیل آنها از سوی فعالین شیلاتی حوزه‌های پرورش میگو، سردابی و گرمابی، جوامع صیادی و مراکز فرآوری استانهای مختلف، (2) گردآوری اطلاعات، بخشنامه‌ها و داده‌های لازم مانند آمارهای تولید سازمان شیلات ایران و (3) مرور تحقیقات و اقدامات انجام شده در سایر کشورها، انجام گرفت. میانگین پایایی 1044 پرسشنامه تکمیل شده بر اساس تعیین آلفای کرونباخ برابر با 81/0 تعیین گردید. نتایج نشان داد که در دوران شیوع بیماری تأمین نهاده‌ها و مواد اولیه برای پرورش‌دهنده‌ها و کارخانجات فرآوری دشوارتر (با میانگین 3±65 درصد) و گران‌تر (با میانگین 5±56 درصد) انجام شده است. محدودیت‌های داخلی و بین‌المللی اعمال شده در دوران قرنطینه را می‌توان به عنوان یکی از عوامل اصلی دشواری در تأمین مواد اولیه قلمداد کرد. در این زمینه 79 درصد این افراد معتقد بودند که حمل و نقل مواد اولیه در این ایام با دشواری بیشتری انجام شد و عرضه محصول را تحت تأثیر قرار داد. کاهش تقاضا و افزایش قیمت تمام شده تولید باعث افزایش میزان نگهداری محصول تولیدی گردیده که باعث افزایش ریسک و هزینه برای تولیدکنندگان شد. 70 درصد پاسخ دهندگان نگرانی از انتقال بیماری به‌وسیله ماهی و کاهش تقاضا را در مصرف‌کنندگان، مشاهده و اعلام نموده‌اند. در زمینه اشتغال و اقتصاد، افزایش قیمت تمام شده محصول تولیدی در واحدهای آبزی‌پروری و کارخانجات فرآوری به میزان بالاتری مشاهده شد. در برابر، جامعه صیادی بالاترین میزان از دست رفتن شغل را در میان گروه‌های مخاطب پژوهش گزارش کردند. 80 درصد واحدهای تولیدی اعلام کردند که درآمد آنها در دوران شیوع بیماری کاهش یافته است. همچنین نتایج این تحقیق کاهش کارگران و کارکنان واحد تولیدی در تمامی گروه‌های مخاطب در زمان شیوع بیماری را نشان می‌دهد. به‌ طورکلی، حدود 78 درصد مخاطبان اعلام کردند که فعالیت‌های شیلاتی کشور تحت تاثیرات منفی شیوع بیماری کرونا قرار گرفت. با توجه به این نتایج و تأثیر کوتاه‌مدت این بیماری، از میان راهبردهای مقابله با بحران‌ها، راهبرد استقامت برای بحران‌های مشابه پیشنهاد شده است. برای افزایش توان مقاومت واحدهای شیلاتی کشور در موارد مشابه آتی راهکارها و تدابیری از جمله طبقه بندی فعالیت‌های شیلاتی جزو مشاغل آسیب پذیر، تدوین برنامه‌های کمکی و بسته‌های عملیاتی اضطراری، اجرای اقدامات ترویجی و اطلاع رسانی، مدیریت منطقه‌ای در استان‌ها برای تأمین نیاز بازارها، تمدید اتوماتیک مجوزهای بهره‌برداری مزارع، تقویت و توسعه واحدهای سردخانه‌ای و کارخانجات فرآوری، ضرورت حمایت فوری از صیادان محلی وگسترش روش‌های آنلاین فروش آبزیان پیشنهاد گردیده است.