ارائه ابزار مدیریت ریسک کار با نانومواد مبتنی بر رویکرد دسته‌بندی اقدامات کنترلی

Abstract

سابقه و هدف: با گسترش کاربردهای نانومواد، ریسک مواجهه در محیط‌های شغلی با مواد خطرناکی که اطلاعات کاملی از آن‌ها برای سلامت انسان وجود ندارد، افزایش می‌یابد. به همین دلیل، ارزیابی ریسک این مواد معمولاً با مشکل مواجه شده و نمی‌توان از روش‌های معمول برای آن‌ها استفاده کرد. ارائه ابزارهایی که بر پایه طبقه‌بندی سطح ریسک توسعه یافته‌اند می‌تواند گام مهمی در راستای حفظ سلامت افراد در کار با نانومواد به‌حساب آید. رویکرد دسته‌بندی اقدامات کنترلی (CB)، یک روش کیفی اثربخش و قابل‌اجرا برای ارزیابی مخاطرات بالقوه سلامتی مرتبط با نانومواد ساخته شده به شمار می‌رود. مطالعه حاضر باهدف به‌کارگیری رویکرد دسته‌بندی اقدامات کنترلی برای ارزیابی مخاطرات به‌منظور مدیریت و کاهش ریسک شغلی ناشی از کار با نانومواد انجام شد. روش کار: جستجوی منابع جستجو باهدف شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر ریسک بهداشتی در محیط‌های کار با نانومواد، با درنظرگرفتن مخاطرات بالقوه نانومواد ساخته در پایگاه‌های داده Web of Science، Scopus و مراجعی نظیر سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) انجام شد. پس از بررسی متون، شناسایی مخاطرات مواد شیمیایی و روش‌های مواجهه به هنگام کار با نانومواد به تعیین امتیاز مخاطره و مواجهه بر اساس رویکرد دسته‌بندی اقدامات کنترلی انجامید. همچنین در ادامه، اقدامات کنترلی مرتبط با سطح ریسک شناسایی‌شده، بررسی شدند. یافته‌ها: امتیاز (دسته) مخاطره بر مبنای رویکرد دسته‌بندی اقدامات کنترلی، به 5 دسته HB1 به عنوان پایین‌ترین تا HB5 به عنوان بالاترین سطح مخاطره انجامید. این طبقه‌بندی براساس اطلاعاتی در رابطه با شاخصه‌هایی همچون سمیت حاد، حساسیت‌زایی، محرک بودن و آسیب به اندام‌های بدن بدست آمد. همچنین، امتیاز (دسته) مواجهه بر مبنای رویکرد دسته‌بندی اقدامات کنترلی به 4 دسته EB1 به عنوان پایین‌ترین تا EB4 به عنوان بالاترین سطح مواجهه انجامید. این طبقه‌بندی براساس اطلاعاتی در رابطه با روش‌های ساخت و توان انتشار انواع مختلف نانومواد با توجه به احتمال وقوع مواجهه بدست آمد. پس از ادغام دسته‌های متناظر با امتیاز مخاطره و مواجهه براساس رویکرد دسته‌بندی اقدامات کنترلی، سطح ریسک به 5 دسته R1 به عنوان کمترین تا R5 به عنوان بالاترین سطح ریسک بدست آمد. بر مبنای رویکرد دسته‌بندی، اقدامات کنترلی متناسب با هر سطح از ریسک شغلی در هنگام کار با نانومواد پیشنهاد شد. نتیجه‌گیری: ابزار مدیریت ریسک نانومواد بر مبنای رویکرد دسته‌بندی اقدامات کنترلی، روشی آسان و کیفی برای ارزیابی و تصمیم‌گیری در جهت کاهش ریسک کار با نانومواد به شمار می‌رود. در این رویکرد به‌سادگی می‌توان از طریق شناسایی مخاطرات ذاتی یک ماده و پیش‌بینی احتمال مواجهه با آن، به نتایج ارزیابی ریسک دست‌یافت. به‌کارگیری چنین ابزار‌هایی در محیط‌های کار می‌تواند به متخصصان در شناسایی و رفع موانع کمک نموده و امکان برقراری ارتباط با مدیران فراهم نماید. به این مقاله، به صورت زیر استناد کنید: Naziri S.H, Pouyakian M, Sadegh Hassani S, Farhang Dehghan S. Providing a risk management tool for handling with nanomaterials based on Control Banding approach. Irtiqa Imini Pishgiri Masdumiyat. 2023;11(1):40-572023;11(3):210-222