تحلیل ظرفیتهای رشد مبتنی بر مقیاس در بخش صنایع کارخانه‌ای ایران

Abstract

هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی و تحلیل ظرفیت‌های رشد بخش صنایع کارخانه‌ای ایران با برآورد کشش مقیاس و بررسی تحولات آن با استفاده از روش شناسی تابع هزینه ترانسلوگ است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد، صنایع ایران تقریباً طی دو دهه گذشته هنوز از منافع حاصل از صرفه‌های مقیاس خود، استفاده نکرده‌اند و از این منظر،کوچک مقیاس‌ محسوب می‌شوند. نسبت ارزش افزوده به تعداد بنگاه و نسبت سرمایه‌گذاری حقیقی به تعداد بنگاه‌ها، به عنوان شاخص‌هایی از اندازه مقیاس تولیدی در سال‌های دهه1390نسبت به دهه1380 کوچک تر شده است. به‌عبارت دیگر مقیاس تولید در بخش صنایع کارخانه‌ای ایران طی یک دهه اخیر،کاهش یافته است و این موضوع موید رکودی بلندمدت در بخش صنعت ایران است. همچنین نتایج بررسی در سطح کدهای دو رقمی نیز نشان می‌دهدکه صنایع فرآورده‌های غذایی، تولید فرآورده‌های توتون و تنباکو، تولید پوشاک، تولید چرم و فرآورده‌های وابسته، تولید سایر وسایل حمل و نقل و تولید مبلمان در جهت کاهش مقیاس حرکت کرده‌اند. در مقابل، صنایع تولید انواع آشامیدنی، تولید کاغذ و فرآورده‌های کاغذی، چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده، تولید موادشیمیایی و فراورده‌های شیمیایی و تولید داروها و فراورده‌های دارویی شیمیایی و گیاهی به‌طور مشخص به سمت افزایش مقیاس‌ها حرکت کرده‌اند. مهمترین توصیه سیاستی این مطالعه، پیش‌بینی‌پذیر کردن قیمت و دسترسی به مواد اولیه، دسترسی به منابع مالی، اصلاح ساختار مالکیتی و مدیریتی شرکت‌های بزرگ صنعتی با حرکت به سمت بخش خصوصی و به‌خصوص توسعه بازار برای محصولات صنعتی داخلی و امکان دسترسی به بازارهای هدف خارجی با هدف افزایش صادرات صنعتی همراه با افزایش رقابت پذیری در بازارهای جهانی است.