اثربخشی درمان فراشناختی برکیفیت خواب و پرخاشگری در زنان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): یک مطالعه نیمه تجربی

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: درمان فراشناختی نوعی روان درمانی است که بر اصلاح باورهای فراشناختی تمرکز دارد که حالت‌های نگرانی، نشخوار فکری و تثبیت توجه را تداوم می‌بخشد. این پژوهش باهدف تعیین اثربخشی درمان فراشناختی بر کیفیت خواب و پرخاشگری در زنان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه انجام شده است. مواد و روش کار: روش پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر زنان آسیب دیده مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره شهر ارومیه در سال 1402 بودند. حجم نمونه شامل 45 نفر و افراد به‌صورت نمونه‌گیری در دسترس بر اساس ملاک‌های ورود انتخاب شدند، سپس به‌صورت تصادفی در گروه مداخله درمانی (15 نفر)، گروه کنترل پلاسیبو (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گروه بندی شدند. برای گروه مداخله، هشت جلسه درمان فراشناختی اجرا شد، برای گروه مداخله پلاسیبو به همان تعداد جلسات گفتگو و تعاملات اجتماعی ترتیب داده شد و گروه کنترل در طی این مدت صرفاً سه نوبت به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند و مداخله‌ای دریافت نکردند. ابزار پژوهش شامل، پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ و پرسشنامه پرخاشگری بود. یافته‌ها: نشان داد که اجرای درمان فراشناختی منجر به بهبود قابل‌توجهی در کیفیت خواب و پرخاشگری در مرحله پس‌آزمون شده است (05/0p<). علاوه بر این پیگیری پس از یک ماه نشان از تثبیت تغییرات ایجاد شده پس از درمان داشته است. بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش اطلاعات مفیدی را در ارتباط با درمان فراشناختی فراهم می‌کند و روانشناسان و روانپزشکان می‌توانند برای بهبود کیفیت خواب وکاهش پرخاشگری در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه از این مداخله استفاده نمایند.