مقاله علمی – پژوهشی:‌ راهکارهای مولد سازی و تکثیر مصنوعی لارو ماهی باس دریایی آسیایی (Lates calcarifer) در شرایط اسارت

Abstract

تحقیق حاضر در ایستگاه تحقیقات ماهیان دریایی بندر امام خمینی(ره) در سال 1396 آغاز شد. هدف از این تحقیق تولید مولدین زایا و دستیابی به بیوتکنیک تکثیر لارو و تولید بچه ماهی باس دریایی آسیایی بود. در این راستا، بچه ماهیان نژاد تایلندی در سه سال متفاوت وارد ایستگاه شدند و پرورش آنها تا مرحله پیش مولد انجام شد. بعد از گذشت چهار سال از این پروژه، گله‌هایی از پیش مولدین ماده 3 و 4 ساله و پیش‌مولدین نر 5/1 ساله تولید شد و در تابستان سال 1401 این مولدین با روش تکثیر مصنوعی توسط تزریق هورمون تکثیر شدند. در خوزستان فصل تکثیر از اوایل خرداد ماه لغایت اواخر شهریور ماه در دمای 34-28 درجه سانتی‌گراد است. تخم‌ریزی ماهیان 40-36 ساعت بعد از تزریق در نیمه شب اتفاق می‌افتد. از هورمون LHRH-α2 به صورت تزریق درون ماهیچه‌ای برای تکثیر مصنوعی این گونه استفاده شد. میزان درصد لقاح، تخم گشایی و زنده‌مانی لارو 3 روزه ماهی باس دریایی آسیایی در ماه‌های مختلف متفاوت و به‌ترتیب 92-78، 93-82 و 85-75 درصد بود. از بهمن ماه سال 1401 لغایت تیر ماه سال 1402، 208 عدد مولد زایا به پنج بخش خصوصی در استان خوزستان و هرمزگان برای تولید انبوه بچه ماهی این گونه اهداء شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که رعایت اصول ایمنی زیستی مهم‌ترین اصل در اجرای برنامه‌های مولدسازی، اهلی‌سازی ماهیان دریایی جدید، پرورش و برنامه‌های بهگزینی است. همچنین گونه‌ باس دریایی آسیایی، از پتانسیل بسیار زیادی جهت تکثیر در شرایط اسارت و تولید انبوه بچه ماهی برخوردار است و می‌تواند به‌ عنوان گونه‌ اصلی ماهی دریایی به برنامه‌های کوتاه مدت برای توسعه پرورش ماهیان در قفس در آبهای جنوب کشور کمک کند.